Początek ciąży, czyli od jakiej daty rozpoczyna się liczenie tygodni ciąży?
Z biologicznego punktu widzenia początkiem ciąży jest moment zapłodnienia. Początkiem ciąży pod względem medycznym natomiast, jest pierwszy dzień ostatniej miesiączki, mimo że zapłodnienie ma miejsce średnio 14 dni od tego momentu (14 dnia cyklu z reguły dochodzi do owulacji przy regularnych cyklach trwających 28 dni). Nie ma jednak pewności, co do tego, kiedy dokładnie doszło do zapłodnienia. Zależy to od wielu czynników, m.in.:
- długości cyklu,
- regularności cyklu,
- przeżywalności plemników,
- czasu życia jajeczka po owulacji.
Niewiadomych jest wiele, dlatego lekarze powszechnie przyjmują, że miesiączka jest lepszym wyznacznikiem początku ciąży. Obliczanie wieku ciąży na podstawie dnia ostatniej miesiączki (czyli tzw. reguła Naegelego) sprawdza się przede wszystkim u kobiet, które mają regularne cykle, zwłaszcza jeśli trwają one 28 dni. Nigdy jednak nie można brać szacunków za pewnik.
Co ciekawe, taki system obliczania wieku ciążowego jest stosowany także w przypadku ciąży z in vitro, mimo że znane są dokładne daty zapłodnienia i implantacji zarodka - jest tak, ponieważ zachodzi konieczność ujednolicenia dalszej diagnostyki pod kątem np. rozwoju płodu czy określania daty porodu.
Jak łatwo obliczyć, który to tydzień ciąży na podstawie ostatniej miesiączki?
Jeśli masz wątpliwości, w którym tygodniu ciąży jesteś, możesz samodzielnie obliczyć wiek ciążowy, wykonując poniższe działanie zgodnie z tą metodą:
- przypomnij sobie pierwszy dzień ostatniej miesiączki,
- odejmij od tej daty 3 miesiące,
- następnie do uzyskanego wyniku należy dodać rok i 7 dni.
Niektórzy obliczają przybliżony termin porodu zamieniając nieco kolejność poszczególnych działań. Wg innego wzoru należy dodać do pierwszego dnia ostatniej miesiączki 7 dni, a następnie odjąć 3 miesiące i dodać 1 rok.
Oba działania pozwalają obliczyć wiek ciąży w przypadku regularnych miesiączek. Jeśli masz nieregularny cykl, należy odjąć lub dodać odpowiednią ilość dni. Podobnie w przypadku ciąży z in vitro (trzeba odjąć 14 dni od dnia punkcji jajników). Należy pamiętać, że uzyskane wyniki to jedynie przewidywany termin porodu, a nie pewnik. Ponadto wynik z tej metody nie zawsze jest tożsamy z wiekiem płodu - ten zwykle jest młodszy o ok. 14 dni.
Zamiast obliczać tydzień ciąży samodzielnie, można też skorzystać z dostępnych w Internecie bezpłatnych kalkulatorów czasu trwania ciąży określających dzień ciąży, tydzień, miesiąc i trymestr.
Jak liczony jest tydzień ciąży na podstawie badania USG
Wiek ciążowy jest także liczony za pomocą aparatu USG (podczas badania ultrasonograficznego). W jaki sposób szacuje się, w którym tygodniu ciąży jest pacjentka? Lekarz ginekolog bierze pod uwagę cechy charakterystyczne dla danego etapu rozwoju ciąży, dokonując pomiaru kilku parametrów, np.:
- CRL (długości ciemieniowo-siedzeniowej) - ma zastosowanie wyłącznie w I trymestrze ciąży do 12. tygodnia,
- długości kości udowej,
- dwuciemieniowego wymiaru główki,
- poprzecznego wymiar móżdżku.
Ta metoda obliczania wieku ciążowego ma zastosowanie tylko w sytuacji, gdy dziecko rozwija się prawidłowo. Podobnie jak i metoda obliczania tygodnia ciąży na podstawie pierwszego dnia ostatniej miesiączki, uzyskany termin jest umowny.
Czy można obliczyć tydzień ciąży innymi sposobami?
Jeśli mama zaniedbała wizyty u ginekologa - co ma miejsce w skrajnych przypadkach, ale zdarza się - i czekała z pojawieniem się u lekarza dopiero do momentu zaawansowanej ciąży, tydzień ciąży jest bardzo trudny do ustalenia. Z reguły w takich sytuacjach pacjentka nie pamięta też daty ostatniej miesiączki czy odbycia stosunku, podczas którego miało miejsce zapłodnienie. Wówczas ginekolog może w pewnym przybliżeniu ustalić wiek ciąży na podstawie pojawienia się pierwszych ruchów dziecka. W pierwszej ciąży odczuwalne ruchy dziecka pojawiają się zwykle w okolicach 20. tygodnia. W kolejnych ciążach ruchy odczuwa się nieco szybciej - w okolicach 18. tygodnia. Lekarz może spróbować określić tydzień ciąży także na podstawie wysokości dna macicy (im dno macicy jest wyżej, tym ciąża jest na dalszym etapie). Należy jednak pamiętać, że na podstawie powyższych parametrów, takich jak ruchy dziecka czy wysokość dna macicy, lekarz nie może dokładnie obliczyć terminu porodu i wieku ciąży. Może jedynie określić bardzo orientacyjne wyniki. Jeśli dodatkowo pacjentka jest otyła lub zbyt szczupła, pojawiają się większe problemy z określeniem wieku ciążowego. Podobnie jest w przypadku ciąży mnogiej, zaburzeń w ilości wód płodowych (zbyt mało wód płodowych lub wielowodzie) czy też występowania guzów na macicy.
Jak licząc tygodnie ciąży można wyznaczyć termin porodu?
Tygodnie ciąży liczymy od rozpoczęcia ostatniej miesiączki. Ciąża trwa 40 tygodni. Jest to 280 dni lub ok. 9 miesięcy. Kobiety mają jednak różne cykle i trudno jest dokładnie oszacować moment zapłodnienia czy termin porodu. Stąd poród w terminie to nie tylko taki, który ma miejsce w 40. tygodniu ciąży, ale już od 38. do 42. tygodnia. Jeśli lekarz ma problem w określeniu początku ciąży (np. pacjenta nie pamięta, kiedy miała ostatnią miesiączkę, wiek ciążowy można określić podczas badania USG na podstawie cech rozwojowych dziecka.
Jeśli znamy dokładny termin zapłodnienia, przewidywany termin porodu możemy wyznaczyć obliczając 38. tygodni, czyli 267 dni od zapłodnienia. Nie zaleca się jednak podawać takiej informacji lekarzom, ponieważ możemy wprowadzić personel medyczny w błąd. Wszędzie zalecanym sposobem obliczania wieku ciążowego jest termin ostatniej miesiączki. Podanie innego terminu może mieć negatywne konsekwencje dla dziecka, jeśli doszłoby do powikłań, jak i dla przebiegu samego porodu.
Nieco inaczej określa się termin porodu w przypadku ciąży mnogiej, ponieważ wieloraczki zwykle szybciej dojrzewają w macicy. Macica jest ponadto bardziej rozciągnięta i unosi większy ciężar, dlatego też organizm może odczuwać, że poziom zaawansowania ciąży jest większy. Z tego powodu większość wieloraczków rodzi się przedwcześnie.
Ile tygodni ma trymestr ciąży?
Każda przyszła mama spotka się nie tylko z określeniem "tydzień ciąży" czy "miesiąc ciąży", ale i "trymestr ciąży". Zakładając, że ciąża trwa 40 tygodni, dzieli się ją na 3 trymestry, każdy po ok. 13 tygodni. Podobnie, jak na podstawie tygodni czy miesięcy, lekarz ginekolog może weryfikować na podstawie danego trymestru, czy płód rozwija się prawidłowo.
- Pierwszy trymestr to czas, gdy ciąży jeszcze z reguły nie widać, natomiast jest on najważniejszy dla rozwoju zarodka i płodu. Trwa on przez pierwsze 12 tygodni ciąży - i moment zakończenia I trymestru jest umownie czasem, gdy można już przestać tak mocno obawiać się o stratę ciąży, gdyż aż 80% poronień ma miejsce właśnie przed ukończonym 12. tygodniem.
- Drugi trymestr jest lepszy dla samopoczucia ciężarnej, a brzuch zaczyna być widoczny. Trymestr ten trwa do 26. tygodnia ciąży. Po jego zakończeniu płód ma już bardzo duże szanse na samodzielne przeżycie w przypadku porodu przedwczesnego - oczywiście jeśli otrzyma odpowiednią opiekę medyczną i będzie przebywać w szpitalu z dostępem do potrzebnej aparatury. Lekarzom udaje się obecnie ratować nawet 500-gramowe Maluszki. Każdy dzień w brzuchu mamy jest jednak bardzo cenny dla dziecka i żaden inkubator nie zapewni tak dobrych warunków. Dlatego też dla zdrowia dziecka bardzo istotny jest trzeci trymestr ciąży.
- Pod koniec trzeciego trymestru dziecko osiąga wagę ok. 3-4 kg. Brzuch jest już bardzo duży. To czas, gdy wykształcone już narządy i układy Maluszka dojrzewają, przygotowując się do narodzin. Najpóźniej dojrzewają płuca dziecka. Uważa się, że poród przedwczesny występuje do końca 36. tygodnia ciąży. Od początku 37. tygodnia dziecko nie jest już uznawane za wcześniaka.
- Co ciekawe, niektórzy wyróżniają także czwarty trymestr ciąży, na który składają się pierwsze 3 miesiące życia po narodzinach. Jest to bowiem szczególny czas, gdy Maluszek dostosowuje się do życia poza łonem mamy i nadal potrzebuje dużej dozy jej bliskości. To niezwykle istotny okres dla rozwoju emocjonalnego dziecka, rzutujący na jego przyszłość.
Dlaczego warto wiedzieć, który to tydzień ciąży?
Posiadanie wiedzy na temat tego, w którym tygodniu ciąży jestem, ma ogromne znaczenie nie tylko dla szacowania terminu porodu, ale i konieczności wykonania konkretnych badań czy sprawdzenia prawidłowości rozwoju płodu. Ważne terminy w kalendarzu ciąży to przede wszystkim:
- 3. tydzień ciąży - zapłodnienie (objawem może być plamienie implantacyjne, ból piersi),
- 4. tydzień ciąży - należy wykonać test ciążowy, jeśli nie doszło do krwawienia menstruacyjnego,
- 6-8. tydzień ciąży - powinnaś odbyć pierwszą wizytę u ginekologa; na tym etapie można już wykryć czynność serca płodu,
- 12. tydzień ciąży - pora na ważne badanie USG genetyczne pierwszego trymestru (pozwalające określić ewentualne nieprawidłowości w rozwoju płodu i oszacować wiek ciąży, oceniające ryzyko wad genetycznych i zespołów, np. Turnera, Edwardsa, Downa) oraz test PAPP-A, badania krwi, badanie moczu, cytologię (jeśli nie miałaś cytologii wcześniej) - więcej o badaniach prenatalnych przeczytasz TUTAJ,
- 16. tydzień ciąży - czeka Cię kolejna wizyta u lekarza oraz kolejne badania krwi oraz moczu,
- 18-22. tydzień ciąży - należy wykonać obowiązkowe USG genetyczne drugiego trymestru (tzw. USG połówkowe), które ocenia rozwój płodu i ewentualne wady anatomiczne; na tym etapie często można już poznać płeć dziecka,
- 38-42. tydzień ciąży - szacowany termin porodu.
Jak widać, znajomość tygodnia ciąży pozwala określić, czy dziecko rozwija się prawidłowo oraz wykonywać wszystkie badania w zaleconych terminach przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. To ważne zarówno dla bezpieczeństwa dziecka, jak i przyszłej mamy.
Jak liczyć tygodnie ciąży znając miesiące ciąży?
Wiele kobiet w ciąży na późniejszych etapach pamięta tylko miesiąc, a nie tydzień ciąży. Poniżej przedstawiamy szybką ściągawkę, jak przeliczać miesiące na tygodnie ciąży:
- 1. miesiąc - 1-4. tydzień ciąży,
- 2. miesiąc - 5-9. tydzień ciąży,
- 3. miesiąc - 10-13. tydzień ciąży,
- 4. miesiąc - 14-18. tydzień ciąży,
- 5. miesiąc - 19-22. tydzień ciąży,
- 6. miesiąc - 23-27. tydzień ciąży,
- 7. miesiąc - 28-31. tydzień ciąży,
- 8. miesiąc - 32-36. tydzień ciąży,
- 9. miesiąc - 37-40. tydzień ciąży.
Miesiące dzieli się też na trymestry. Pierwszy, drugi i trzeci miesiąc to pierwszy trymestr ciąży. Miesiąc czwarty, piąty i szósty zaliczają się do drugiego trymestru ciąży, natomiast siódmy, ósmy i dziewiąty miesiąc to trzeci trymestr ciąży.
