Kalendarz ciąży: tydzień po tygodniu [WIDEO]

Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu

Początek ciąży w oczach lekarzy to pierwszy dzień ostatniej miesiączki, mimo że zapłodnienie ma tak naprawdę miejsce 2 tygodnie później, w momencie owulacji, która występuje mniej więcej w połowie cyklu. Jednakże to na podstawie ostatniej miesiączki oblicza się termin porodu i zaczyna się odliczanie kolejnych tygodni ciąży. Jest to bowiem data pewna – w przeciwieństwie do daty zapłodnienia, która często jest trudna w ustaleniu.

Na prawidłową ciążę składają się 3 trymestry i 40 tygodni. Każdy z trymestrów jest inny, jednak najgorsze odczucia mogą Ci towarzyszyć w pierwszym trymestrze, gdyż w wyniku gwałtownych zmian hormonalnych możesz czuć się osłabiona, senna, zmęczona czy miewać zaburzenia nastroju. W tym czasie konieczny jest odpoczynek i częste drzemki. W tym okresie kobiecie może towarzyszyć zmiana smaku – dania, które wcześniej preferowała mogą teraz stać się odrzucające. Podobnie jest z węchem – wyostrza się i zmienia. To normalny objaw pierwszego trymestru ciąży i po porodzie wszystko powinno wrócić do normy. W pierwszym trymestrze kobieta szczególnie może odczuć, że ciało zaczyna pracować nie tylko dla niej, ale i dla dziecka – w wyniku czego występują nieprzyjemne dolegliwości. Piersi stają się tkliwe i obolałe, pojawiają się mdłości i wymioty. Rosnąca macica zaczyna pośrednio uciskać na przeponę i żebra, co utrudnia oddychanie. Uciska również na narządy układu pokarmowego, przez co ciąży towarzyszy często zgaga, wzdęcia i niestrawność. Poza tym ucisk jest także na pęcherz – przez co kobiety ciężarne muszą często korzystać z toalety, nawet w nocy. Na pewnym etapie mogą pojawić się obrzęki nóg. Wszystkie te objawy są charakterystyczne dla pierwszego trymestru, ale nie każda kobieta je odczuwa – czasami pierwszy trymestr przebiega wręcz bezobjawowo (poza brakiem miesiączki) – i nie oznacza to, że dzieje się coś złego.

Drugi trymestr jest znacznie przyjemniejszy od pierwszego – mijają bowiem najgorsze objawy, takie jak wymioty czy osłabienie. Ba! Energii jest nawet więcej i powraca ochota na seks. To czas, gdy przyszła mama promienieje. Emocje się uspokajają, organizm przyzwyczaił się już do nowego stanu, a brzuch jeszcze nie jest na tyle duży, by przeszkadzał w codziennym funkcjonowaniu – ale jest już widoczny i ładnie zaokrąglony, co napawa dumą i radością. W drugim trymestrze ponadto, kobieta odczuwa już ruchy dziecka – około 20. tygodnia. Jedyną uciążliwą dolegliwością tego trymestru może być większe parcie na pęcherz i zmiana środka ciężkości przez powiększający się brzuch, co może skutkować bólem pleców – warto zrezygnować z butów na obcasie. W związku z powiększającą się macicą możesz zacząć też odczuwać ból w pachwinach i bokach brzucha – ponieważ macica jest zawieszona na więzadłach, które coraz to mocniej obciąża. Pod koniec drugiego trymestru możesz czuć się coraz bardziej ociężała i wraz z początkiem trzeciego trymestru zaczniesz odczuwać trudności w wykonywaniu codziennych czynności.

Trzeci trymestr oznacza już naprawdę pokaźny brzuch i odliczanie czasu do porodu. Przez duży brzuch będziesz czuć się zmęczona nawet przy codziennych czynnościach, co wynika z ucisku na przeponę, żebra i układ pokarmowy. Ponadto potęguje się gorsze samopoczucie, ponieważ pojawiają się kolejne dolegliwości. Do bólu pleców i opuchniętych nóg oraz duszności, dochodzą problemy ze snem – ciężko jest znaleźć wygodną pozycję, gdy przyszła mama obawia się o Maleństwo w brzuchu i dodatkowo jest obolała – przydatna może się okazać poduszka ciążowa (np. C-buszka). Pojawiają się także bardzo żywe sny – możesz je mylić z rzeczywistymi wydarzeniami. Dodatkowo stres spowodowany obawą o poród, zdrowie dziecka i wejście w nową rolę już za kilka miesięcy nie ułatwia mamie uspokoić emocji. To trudny okres, ale warto skupić się na pozytywach i kompletować wyprawkę, aby mieć mniej czasu na rozmyślanie o najgorszych scenariuszach. Już niedługo wszystkie dolegliwości znikną, a Ty powitasz i przytulisz swoje Maleństwo – wynagrodzi Ci to wszystkie gorsze momenty. Spokój ducha przyniesie Ci także dobre przygotowanie do porodu i macierzyństwa – nieocenione są w tym przypadku różne szkoły rodzenia – dostępne także online.

Jesteś ciekawa, jak rośnie brzuch i dziecko w poszczególnych tygodniach ciąży? Zobacz poniższy film, a z dalszej części artykułu dowiesz się, jak Twój Maluch rozwija się tydzień po tygodniu oraz jakie zmiany zachodzą w organizmie mamy.

Kalendarz ciąży: 1. tydzień ciąży

To czas wystąpienia miesiączki – ostatniej przed zapłodnieniem. Jest to faza folikularna cyklu – dojrzewa wówczas kilka pęcherzyków z komórkami jajowymi, ale tylko jeden z nich stanie się dominującym, co ma miejsce ok. 6.-8. dnia cyklu. Wówczas zwiększa się poziom estrogenów, co skutkuje m.in. pogrubieniem się błony śluzowej macicy oraz przygotowania jej do wpływu progesteronu, który pojawi się w zwiększonej ilości po zapłodnieniu. Estrogen ponadto zwiększa libido, rozrzedza śluz w pochwie oraz zwiększa jego obfitość – to wszystko ma na celu ułatwienie plemnikom dotarcie do komórki jajowej.

Kalendarz ciąży: 2. tydzień ciąży

Pęcherzyk dominujący uwalnia komórkę jajową – dochodzi do jajeczkowania. Komórka ta wędruje do jajowodu. W tym samym czasie błona śluzowa macicy nadal staje się coraz grubsza i dostosowuje się do ewentualnego zagnieżdżenia zarodka.

Kalendarz ciąży: 3. tydzień ciąży

W tym tygodniu ma miejsce zapłodnienie. Dochodzi do niego podczas wędrówki komórki jajowej przez bańkę jajowodu. Komórka jest zapładniania przez jeden plemnik i natychmiast po tym zdarzeniu zaczyna się namnażanie komórek, aby po ok. 3-4 dniach embrion mógł dotrzeć do jamy macicy i zagnieździć się w jej ścianie jako zarodek złożony z ok. 200 komórek! W tym czasie jest już zdeterminowana płeć dziecka, kolor oczu czy włosów.

Kalendarz ciąży: 4. tydzień ciąży

W 4. tygodniu ciąży zarodek jest już lepiej zaimplantowany i cały czas rośnie. Jajniki zaczynają produkcję dużych ilości progesteronu – ten rozpulchnia macicę oraz zwiększa jej ukrwienie. Śluz szyjkowy staje się ponadto gęsty i niemal nieprzenikliwy dla kolejnych plemników. Hormony sprawiają także, że gruczoły sutkowe matki zaczynają przygotowywać się do karmienia piersią: rośnie liczba kanalików oraz pęcherzyków gruczołowych. Kobieta może zacząć odczuwać wczesne objawy ciąży, takie jak mdłości czy wyostrzenie węchu i smaku oraz tkliwość piersi – ale zwykle na tym etapie jeszcze nie jest w stanie rozpoznać, że jest w ciąży.

Kalendarz ciąży: 5. tydzień ciąży

Jeśli doszło do zapłodnienia, w 5. tygodniu ciąży nie dochodzi do miesiączki – jest to zwykle pierwszy wyraźny objaw ciąży. Piersi są coraz bardziej tkliwe i zwiększają swoje rozmiary. Mama może czuć parcie na pęcherz i potrzebę częstego oddawania moczu.

Mimo że zarodek jest jeszcze naprawdę niewielki, zaczyna już formować się w podłużny kształt: wykształca się powoli część głowowa i ogonowa. Szybko rośnie. Stopniowo kształtuje się serce i naczynia krwionośne. Zaczyna ponadto formować się łożysko, które w późniejszym czasie będzie dostarczać dziecku substancji odżywczych i tlenu oraz będzie usuwać zbędne przemiany materii przez cały okres ciąży.

W tym tygodniu można już wykonać test ciążowy – wynik powinien być dodatni, ale wiele zależy od czułości testu. Dla potwierdzenia warto wykonać badanie hormonu gonadotropiny kosmówkowej, czyli beta-hCG – to hormon, który informuje nas o ciąży. Intensywnie rośnie w pierwszym trymestrze. Badanie wykonuje się z krwi, a wynik jest dostępny już tego samego dnia.

Kalendarz ciąży: 6. tydzień ciąży

W centralnej części zarodka pojawiają się zawiązki układu oddechowego, moczowego i pokarmowego. Rozwijają się ponadto zawiązki układu płciowego, mięśniowego, szkieletowego i wydalniczego. Ponadto w ektodermie zarodka kształtują się zawiązki naskórka i jego wytworów (np. włosów), szkliwa zębów, gruczołu mlekowego czy ucha wewnętrznego i soczewki oka. Serce zaczyna już bić, co często jest już widoczne na USG – ale nie jest to regułą i czasami trzeba poczekać jeszcze 1-2 tygodnie.

W 6. tygodniu możesz już pójść do ginekologa – jeśli jeszcze się nie umówiłaś, powinnaś zarezerwować wizytę maksymalnie do 8. tygodnia ciąży – takie są bowiem zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Na pierwszej wizycie ginekolog będzie mógł potwierdzić ciążę i ocenić jej rozwój. Lekarz wykona badanie ginekologiczne, gruczołów sutkowych i ciśnienia tętniczego. Przeprowadzi ponadto szczegółowy wywiad. Określi wzrost i wagę matki oraz oceni ryzyko ciążowe. Na tej podstawie wystosuje porady dotyczące stylu życia i przekaże informacje o możliwości wykonania różnych badań dodatkowych w kierunku wad genetycznych (np. test PAPP-A, USG genetyczne, amniopunkcja, kordocenteza czy biopsja trofoblastu). Badania te jednak nie są obowiązkowe.

Obowiązkowo natomiast należy wykonać następujące badania – zostaną one zlecone przez lekarza na pierwszej wizycie. Są darmowe, jeśli prowadzimy ciążę na NFZ. W przypadku ciąży prowadzonej prywatnie, niestety w większości przypadków będą one pełnopłatne (chyba że lekarz posiada kontrakt z NFZ i może wypisać skierowanie). Badania obowiązkowe na tym etapie to:

• oznaczenie grupy krwi wraz z czynnikiem Rh,
• oznaczenie przeciwciał odpornościowych,
• badanie ogólne moczu,
• morfologia krwi,
• cytologia,
• badanie czystości pochwy (badanie bakteriologiczne),
• stężenie glukozy we krwi na czczo,
• badanie w kierunku kiły (VDRL),
• badanie w kierunku HIV, HCV i Hbs,
• badanie w kierunku różyczki oraz toksoplazmozy.

Na pierwszej wizycie ginekolog wykona ponadto dopochwowe badanie USG, aby sprawdzić stan zarodka i rozpoznać już ewentualną czynność serca.

Kalendarz ciąży: 7. tydzień ciąży

W 7. tygodniu ciąży nasilają się (lub dopiero pojawiają) nieprzyjemne objawy ciąży. Przyszła mama coraz częściej oddaje mocz, piersi są coraz bardziej tkliwe i większe, zapachy stają się uciążliwe, a ulubione dotychczas potrawy przestają smakować. Nasilają się mdłości i wymioty oraz stan osłabienia.

Jeśli chodzi o zarodek, am on 1 cm długości. Kształtują się nadal jego narządy i pojawiają się wypustki stanowiące zaczątek kończyn. Serce bije coraz mocniej i powstają wyspy krwiotwórcze w nabłonku pęcherzyka żółtkowego – później będą one źródłem krwinek. Niedługo po tym rozpocznie się tworzenie krwi w wątrobie i powstają zawiązki oskrzeli głównych.

Kalendarz ciąży: 8. tydzień ciąży

W 8. tygodniu ciąży mama odczuwać coraz większe zmęczenie, senność i znużenie. Ogromna ilość energii jest bowiem pożytkowana na potrzeby rozwijającego się płodu. Takie działanie powodują ponadto zmiany hormonalne, które na tym etapie są bardzo gwałtowne. Zarodek mierzy więcej niż 1 cm i zaczyna przybierać kształt miniaturki człowieka. Pojawiają się też zalążki małżowin usznych!

Kalendarz ciąży: 9. tydzień ciąży

W 9. tygodniu ciąży nieprzyjemne dolegliwości nabierają na sile, ale nadal nie widać, że kobieta jest w ciąży – brzuch jest jeszcze niewidoczny. Możliwe natomiast jest pojawienie się uczucia rozpychania się powiększającej macicy. Zarodek ma zaledwie 2 cm, ale wykształciły się u niego już powieki, a końcówki kończyn zaczynają formować się w dłonie i stopy. Rozwój jest naprawdę dynamiczny!

Kalendarz ciąży: 10. tydzień ciąży

Zapotrzebowanie energetyczne u przyszłej mamy wzrasta, przez co może pojawić się coraz częstsze uczucie głodu – w takiej sytuacji koniecznie powinnaś zjeść posiłek, ponieważ zarodek rozwija się bardzo intensywnie, podobnie jak łożysko – do tych procesów potrzebne są ogromne pokłady energii, a gdy ich zabraknie, może dojść do powikłań. Zarodek ma ok. 3 cm długości. Powoli kształtują się brwi, rzęsy, dziurki w nosie, kanaliki łzowe i zanika błonka znajdują się wcześniej między palcami kończyn. W najbliższych dniach warto wykonać badania kontrolne, ponieważ zbliża się wizyta u ginekologa – żeby pójść do lekarza z wynikami.

Kalendarz ciąży: 11. tydzień ciąży

W 11. tygodniu zarodek przekształca się w płód. Mierzy ok. 5 cm długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL) i waży ok. 10 g. Głowa jest nieproporcjonalnie duża w stosunku do reszty ciała. Serce jest już dość dobrze rozwinięte, natomiast narząd słuchu staje się gotowy do rozwoju. Łożysko nadal nie jest do końca wykształcone i wciąż się powiększa, aby zapewnić dziecku tlen oraz niezbędne substancje odżywcze. Stopniowo ustępują dolegliwości charakterystyczne dla I trymestru.

Kalendarz ciąży: 12. tydzień ciąży

W 12. tygodniu twarz płodu zaczyna przypominać już twarz noworodka. Ma 20 zawiązków zębów mlecznych, staje się bardzo ruchliwy, rozwijają się jego mięśnie. Ruchy jednak nie są jeszcze odczuwalne przez matkę. Waży ok. 18 g i mierzy ok. 6 cm długości ciemieniowo-siedzeniowej.

12. tydzień to bardzo ważny okres ciąży, gdyż wykonuje się w nim istotne badania, dzięki którym będzie możliwa ocena rozwoju płodu i szanse na utrzymanie ciąży. Lekarz przeprowadza wywiad, badanie ginekologiczne, mierzy ciśnienie, sprawdza wagę ciała matki i ocenia ryzyko ciążowe. Ponadto wykonuje badanie USG I trymestru (powinno się je wykonać między 11. a 13. tygodniem (dokładnie 13. tydzień i 6 dni) – można w nim ocenić ryzyko wad genetycznych płodu. Zaleca się, aby dodatkowo wykonać test PAPPA-A – jest to nieinwazyjne badanie, które również ocenia ryzyko wad genetycznych u płodu. Jeżeli w USG genetycznym i teście PAPPA-a wynik będzie budził wątpliwości, być może lekarz zaproponuje wykonanie kolejnych badań diagnostycznych, np. amniopunkcji.

W 12. tygodniu ciąży powinno się ponadto wykonać badanie ogólne moczu i badanie cytologiczne, jeśli wcześniej nie było przeprowadzone.

Kalendarz ciąży: 13. tydzień ciąży

Płód ma już odruch ssania, przełykania oraz oddychania. Słuch jest w pełni wykształcony, jednakże jeszcze nie jest w stanie odbierać oraz skutecznie przetwarzać bodźców słuchowych. Większość narządów dziecka jest ukształtowana i gotowa do dalszego rozwoju, aby później przejąć funkcje życiowe – nastąpi to jednak później. Poza łonem matki na tym etapie płód nie mógłby jeszcze przeżyć – ma zaledwie 7,5 cm i waży ok. 30 g.

Brzuch na tym etapie zaczyna się zaokrąglać, ale można go w większości przypadków jeszcze ukryć (szczególnie, jeśli jesteś pierwiastką). W 13. tygodniu jesteś już pewnie po badaniu USG I trymestru i możesz podzielić się nowina z rodziną oraz powiedzieć o ciąży w pracy – ryzyko bowiem jest już o wiele mniejsze niż kilka tygodni wcześniej (ryzyko poronienia jest największe w pierwszych 12. tygodniach).

Kalendarz ciąży: 14. tydzień ciąży

Wkraczasz w II trymestr ciąży. W tym tygodniu za pomocą USG można już określić płeć dziecka – ale nie jest to regułą. Trwa formowanie się szkieletu dziecka. Waży ono ok. 45 g i ok. 9 cm długości CRL. Przyszła mama natomiast nabiera sił, mijają nudności senność. Zyskuje ponadto równowagę psychiczną i motywację do działania. Jej ciało mocno się zmienia: brzuch się zaokrągla, a na jego środku pojawia się pionowa linia od pępka po spojenie łonowe – nosi ona nazwę „linea negra”.

Kalendarz ciąży: 15. tydzień ciąży

Na tym etapie u dziecka kształtują się paznokcie. Można już ponadto zauważyć na USG dość wyraźnie rysy twarzy. Skóra płodu nadal jest bardzo cienka. Ma on ok. 10 cm długości i waży ok. 80 g.

Kalendarz ciąży: 16. tydzień ciąży

W 16. tygodniu ruchy kończyn są już bardziej zborne. Ponadto można zauważyć ssanie kciuka dziecka, zginanie kończyn, poruszanie palcami. Głowa dziecka nadal jest bardzo duża w stosunku do reszty ciała, ale będzie się to stopniowo zmieniać. Na skórze pojawia się meszek płodowy (tzw. lanugo), aby chronić płód przed zimnem (ale w tej kwestii naukowcy nie są zgodni). Dziecko ma ok. 110 g i ok. 12 cm długości. W macicy znajduje się ok. 200 ml płynu owodniowego.

W 16. tygodniu powinnaś pójść na wizytę do ginekologa. Lekarz przeprowadzi wywiad, badanie ginekologiczne, pomiar ciśnienia i masy ciała matki oraz oceni ryzyko ciążowe. Zleci ponadto takie badania kontrolne, jak morfologia krwi, badanie ogólne moczu, wykona cytologię (jeśli nie była ona jeszcze w ciąży przeprowadzona) oraz zbada czystość pochwy.

Kalendarz ciąży: 17. tydzień ciąży

W 17. tygodniu jest już bardzo duże prawdopodobieństwo, że na USG lekarz dostrzeże płeć płodu, gdyż jego narządy płciowe są już dość dobrze wykształcone. Na tym etapie ciąży nerki już w pełni pracują i płód wydala mocz nawet kilkanaście razy na dobę. Mierzy ok. 13 cm CRL i waży ok. 150 g.

Kalendarz ciąży: 18. tydzień ciąży

W 18. tygodniu następuje intensywny wzrost płodu. Co ciekawe, na twarzy już można zobaczyć mimikę (marszczy się, krzywi, uśmiecha). Ruchy są coraz mocniejsze i bardziej dynamiczne – jest już szansa na ich wyczucie przez matkę, zwłaszcza, jeśli to jej kolejna ciąża. Na tym etapie szpik kostny zaczyna produkcję elementów morfotycznych krwi. Kształtują się też kubki smakowe. Dziecko ma ok. 15 cm długości i waży ok. 210 g.

Kalendarz ciąży: 19. tydzień ciąży

Na tym etapie płód posiada już pełną umiejętność ssania kciuka. Potrafi także chwytać pępowinę i się poruszać, np. obracać wokół własnej osi, prostować i zginać kończyny. Pod jego skórą rozwija się tkanka tłuszczowa – jest ona brunatna i chroni płód przed ucieczką ciepła. Dziecko ma ok. 15 cm długości CRL i waży ok. 280 g.

U mamy można zauważyć zmiany pigmentacyjne, co jest spowodowane zmianami hormonalnymi. Zmiany mogą mieć miejsce na twarzy, sutkach czy narządach rodnych.

Kalendarz ciąży: 20. tydzień ciąży

Pora na kolejną wizytę u ginekologa – niezwykle ważną. Jest to bowiem moment, kiedy trzeba wykonać m.in. USG połówkowe. Lekarz dokonuje ponadto badania ginekologicznego, ocenia czynność serca płodu, ocenia ryzyko ciążowe, waży matkę i sprawdza jej ciśnienie oraz zleca badania obowiązkowe, takie jak morfologia krwi, badanie ogólne moczu, badanie przeciwciał anty-Rh (u kobiet z ujemnym czynnikiem Rh), badanie w kierunku toksoplazmozy, badanie ogólne moczu. Jeśli chodzi o USG, ma ono na celu szczegółową analizę anatomii płodu. Możliwe jest wykrycie ewentualnych wad i nieprawidłowości – a rychła diagnoza oznacza większą szansę na leczenie.

U dziecka w 20. tygodniu ciąży pojawiają się gruczoły łojowe – to właśnie one produkują tłustą maź płodową, czyli vernix caseosa. Chroni ona skórę dziecka przed działaniem płynu owodniowego. Płód ma ok. 16 cm długości, a jego waga przekroczyła już 300 g.

W 20. tygodniu ciąży mogą pojawić się skurcze przepowiadające, np. Alvareza – to skurcze mało skoordynowane o niskim napięciu. Niektóre kobiety mogą odczuwać skurcze Braxtona-Hicksa – te odczuwa się co ok. 1-2 godziny, a ich nasilenie jest nieco większe od skurczów Alvareza. Oba rodzaje skurczów nie powinny budzić niepokoju, gdyż przygotowują macicę do porodu.

Kalendarz ciąży: 21. tydzień ciąży

W tym tygodniu większość ciężarnych wyczuwa już ruchy płodu. Z początku nie są to kopniaki, ale uczucie podobne do łaskotania czy ruchów jelit. Mózg dziecka rozwija się na tym etapie bardzo intensywnie. Płód waży ok. 400 g. Ma ok. 18 cm długości ciemieniowo-siedzeniowej.

Kalendarz ciąży: 22. tydzień ciąży

W 22. tygodniu ciąży początek ma produkcja substancji, która zmniejsza napięcie pęcherzyków płucnych (napięcie powierzchniowe) – jest to surfakant. Ma to na celu ułatwić wymianę gazową, ale płuca nadal mają budowę kanalikową i nie są wstanie sprawnie funkcjonować, aby zapewnić dziecku przeżycie poza łonem mamy. Pęcherzyki płucne u płodu pojawiają się dopiero ok. 25. tygodnia ciąży (a nawet 27. tygodnia).

22. tydzień to etap, na którym ucho wewnętrzne osiąga ostateczny rozmiar. Dziecko waży ok. 460 g i mierzy ok. 19 cm długości ciemieniowo-siedzeniowej. To całkiem sporo!

Kalendarz ciąży: 23. tydzień ciąży

W 23. tygodniu nadal kształtuje się mózg dziecka. Skóra ponadto jest coraz to mocniejsza i coraz mniej widać spod niej naczynia krwionośne, co jest spowodowane także zwiększającą się ilością tkanki tłuszczowej. Na tym etapie dziecko ma ok. 20 cm długości i waży ponad 0,5 kg.

Kalendarz ciąży: 24. tydzień ciąży

Dziecko ma już ok. 630 g i mierzy ok. 21 cm. Jeśli dziecko miałoby się urodzić na tym etapie ciąży, ma już duże szanse na przeżycie, jeśli miałoby zapewnioną intensywną opiekę medyczną. Już nie mówimy o poronieniu, ale o porodzie przedwczesnym. W 24. tygodniu ciąży powinnaś pójść na kolejną wizytę do ginekologa, która obejmuje m.in. badanie ginekologiczne, pomiar ciśnienia, ocenę czynności serca płodu, ocenę ryzyka ciążowego. Lekarz zleci ponadto obowiązkowe badania kontrolne, takie jak morfologia krwi, badanie ogólne moczu, badanie przeciwciał odpornościowych oraz badanie stężenia glukozy we krwi (doustny test glukozą – powinien być wykonany do ukończenia 28. tygodnia ciąży).

Kalendarz ciąży: 25. tydzień ciąży

Dziecko już jest tak duże, że matka zaczyna odczuwać nieprzyjemne dolegliwości z tego powodu. Uciska bowiem na żołądek, przez co coraz częściej dokucza zgaga, ból brzucha czy uczucie ucisku na żebra. Mogą pojawić się większe objawy niestrawności. Dziecko waży ok. 730 g i mierzy ok. 23 cm. Coraz intensywniej przybiera na wadze.

Kalendarz ciąży: 26-28. tydzień ciąży

Płód przeżywa bardzo intensywny wzrost – przyrastają duże ilości tkanki tłuszczowej. Jest to także przełomowy moment dla płuc – zmienia się ich budowa z kanalikowej na gronkową i pojawiają się pęcherzyki płucne, dzięki którym dziecko będzie mogło samodzielnie oddychać poza łonem mamy. Jest to zatem okres intensywnego dojrzewania układu oddechowego. Jeżeli wystąpi ryzyko porodu przedwczesnego, możliwe będzie już stymulowanie dojrzewania tego układu (np. sterydami), ponieważ płuca są w pełni wykształcone.

W 28. tygodniu ciąży powinnaś wybrać się na kolejną wizytę u ginekologa. Lekarz oceni ponownie czynność serca płodu, zmierzy Ci ciśnienie, wykona badanie ginekologiczne, sprawdzi przyrost Twojej wagi, oceni ryzyko ciążowe oraz zleci dodatkowe badania (obowiązkowe), takie jak morfologia krwi i badanie ogólne moczu.

Na tym etapie dziecko waży już ok. 1 kg! Ma długość CRL ok. 25 cm. Na powierzchni mózgu tworzą się fałdowania. Dziecko ma coraz bardziej skoordynowane ruchy. O wiele wyraźniej odbiera bodźce ze środowiska zewnętrznego: odczuwa np. światło. Ilość płynu owodniowego jest już całkiem spora – wynosi ok. 800 ml.

Kalendarz ciąży: 29-30. tydzień ciąży

Od tego momentu będziesz musiała coraz częściej stawiać się na kontrolne wizyty. W 30. tygodniu konieczna jest wizyta w celu oceny czynności serca płodu i oceny ryzyka ciążowego. Lekarz wykonuje badanie ginekologiczne, mierzy masę ciała matki i jej ciśnienie. Ponadto powinien dostarczyć jej porad dotyczących porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa. Dodatkowo zleci obowiązkowe badania, takie jak morfologia krwi, badanie ogólne moczu, badanie przeciwciał odpornościowych. Wykona także badanie USG III trymestru (należy je wykonać do 32. tygodnia), gdzie oceni anatomię płodu, jego wzrastanie oraz rozwój. W tym tygodniu zaleci być może matce kontrolę ruchów płodu, ponieważ stają się one bardziej regularne – można zaobserwować rytm czuwania i snu (zwykle jest on odwrotny, niż u matki: dziecko śpi, gdy matka jest aktywna oraz nie śpi, gdy ta kładzie się spać).

Dziecko na tym etapie wygląda już praktycznie jak noworodek: ma zaokrąglone kształty, waży ponad 1 kg i mierzy ok. 26 cm długości.

Kalendarz ciąży: 31. tydzień ciąży

W 31. tygodniu ciąży dziecko ma już dobrą umiejętność zamykania i otwierania powiek. Na tym etapie następuje intensywny rozwój płodu, jego organów i wszystkich układów. Ma ok. 28 cm i waży niemal 1,5 kg!

Kalendarz ciąży: 32. tydzień ciąży

W 32. tygodniu ciąży płuca dziecka są już praktycznie wykształcone, ale nadal nie poradziłyby sobie bez wsparcia medycznego poza łonem matki – w przypadku porodu przedwczesnego konieczne byłoby podanie sterydów matce (steroidu), aby płód miał lepsze możliwości adaptacji do samodzielnego oddychania – steroidy przyspieszają bowiem dojrzewanie układu oddechowego i płuc, przez co istotnie zwiększają szanse na przeżycie.

Dziecko jest już duże – waży ok. 1,7 kg i mierzy ok 29 cm.

Kalendarz ciąży: 33. tydzień ciąży

Teraz zaczyna się czas intensywnego przybierania dziecka na masie: zwiększa się ilość tkanki tłuszczowej. Dziecko ma o wiele większe szanse na przeżycie, nawet przy znikomej pomocy medycznej, niż kilka tygodni wcześniej, jednakże jego płuca nadal nie są w pełni wykształcone. Masa ciała płodu na tym etapie wynosi ok. 2 kg. Dziecko mierzy ok. 30 cm.

Kalendarz ciąży: 34. tydzień ciąży

W 34. tygodniu ciąży dziecko ćwiczy chwytanie rączkami, prostowanie i zginanie nóg oraz oddychanie. Ponadto potrafi sprawnie mrugać i obracać głowę, a jego skóra jest coraz grubsza. Waga ciała wynosi już ponad 2 kg, a długość to ok. 34 cm.

Kalendarz ciąży: 35. tydzień ciąży

W 35. tygodniu dziecko już prawie do końca wykształcone płuca. Posiada już też paznokcie u rąk i nóg. Ruchy płodu są mocno wyczuwalne przez matkę i bardzo precyzyjne, a podczas badania USG lekarz może uwidocznić ssanie kciuka. Płód waży ok. 2,3 kg.

Kalendarz ciąży: 36. tydzień ciąży

Tkanka tłuszczowa jest coraz grubsza. Dziecko wciąż może być skierowane głową do góry, ale nadal może się jeszcze obrócić, aby głowa była na dole. Są to jednak ostatnie tygodnie, a widmo porodu jest coraz bliższe – ma już więc mało czasu, aby to zrobić.

Od 36. tygodnia zaczynają się zmniejszać ilości wód płodowych – na tym etapie jest och ok. 1,5 litra, a masa płodu sięga ok. 2,5 kg.

Kalendarz ciąży: 37-40. tydzień ciąży

Gdyby na tym etapie doszło do porodu, ciąża zostałaby uznana za donoszoną. Obecnie większość zmian polega na wzrastaniu oraz na przybieraniu na wadze. Płuca dziecka są już w pełni wykształcone i gotowe do samodzielnego oddychania. Meszek płodowy powinien już praktycznie całkiem zaniknąć, ale może się zdarzyć, że dziecko urodzone nawet po 40. tygodniu urodzi się z pozostałościami meszku. W układzie pokarmowym dziecka gromadzi się coraz więcej smółki – ma ona ciemnozieloną barwę. Masa dziecka wynosi ok. 3,5 kg, a długość ok. 54 cm. Ilość płynu owodniowego zmniejszyła się do ok. 800 ml.

Jakie szanse na przeżycie występują w poszczególnych tygodniach ciąży?

Generalnie największe ryzyko straty ciąży występuje przed ukończonym 12. tygodniem – wówczas jest największe ryzyko powstania wad, które uniemożliwiają dalszy rozwój płodu, a co za tym idzie – poronienie. Jeżeli ten etap skończył się szczęśliwie, jest bardzo duża szansa na to, że ciąża przebiegnie prawidłowo, a dziecko będzie zdrowe.

Wielu rodziców zadaje sobie jednak pytanie, kiedy następuje moment, gdy urodzone przedwcześnie dziecko jest w stanie przeżyć poza łonem matki? Szanse na przeżycie przy porodzie przedwczesnym szybko wzrastają od 23. tygodnia ciąży – wówczas wynoszą one ok. 53%. W kolejnych tygodniach wyglądają następująco:

• 24. tydzień ciąży – 67 %
• 25. tydzień ciąży – 82 %
• 26. tydzień ciąży – 85 %
• 27. tydzień ciąży – 95 %
• 28. tydzień ciąży – 96 %
• 29. tydzień ciąży – 96 %
• 30. tydzień ciąży – 97 %
• 31. tydzień ciąży – 97 %
• 32. tydzień ciąży – 98 %

Jak widać, już w 25. tygodniu ciąży szanse na przeżycie poza łonem mamy są naprawdę wysokie – wynoszą prawie 90%. Można zatem odetchnąć na tym etapie ciąży i zająć się przygotowaniami do przyjęcia nowego członka rodziny.

Bibliografia

• Rainer J. (2001). Cudowna droga ku życiu. Kronika 38. tygodniowej drogi na świat (tłum. S. Jończyk). Warszawa: Vydavatelstvo Slovart.
• Kornas-Biela D. (2004b). Wokół początku życia ludz-kiego. Warszawa: IW PAX.
• Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym – 2020 r.
• Podstawy praktycznej ultrasonografii w ginekologii i położnictwie. [Red.] Marek Pietryga, Jacek Brązert. Wyd. Exemplum, Poznań, 2009.
• Bartel H.: Embriologia kliniczna. PZWL, Warszawa 2009.
• Bień A.: Opieka nad kobietą ciężarną. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
• Bręborowicz G.H.: Położnictwo i ginekologia. Tom 1-2. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
• Ćwiek D. (red.): Szkoła rodzenia. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, dnia 11 września 2018 r. Poz. 1756.