16. tydzień ciąży – który to miesiąc?
16. tydzień ciąży to 14. tydzień od zapłodnienia. Dziecko na tym etapie ma 11-12 centymetrów długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL) oraz waży ok. 100 gramów. Ma już ukształtowaną twarz, ale nadal jego oczy są zamknięte. Uszy natomiast są już na swoim miejscu i dziecko zaczyna słyszeć pierwsze dźwięki!
16. tydzień rozpoczyna dla większości kobiet najlepszy okres oczekiwania na dziecko. Nie ma już przykrych dolegliwości z pierwszego trymestru, a kobieta czuje energię i radość, gdy patrzy na zaokrąglający się brzuch. Dno macicy jest wyczuwalne na wysokości ok. 2 palców nad spojeniem łonowym. macica waży już nawet 250 g, a w niej znajduje się dodatkowo 250 ml płynu owodniowego. Wiele przyszłych mam na tym etapie odczuwa bardzo silny popęd seksualny.
16. tydzień ciąży – jak rozwija się dziecko?
Dziecko rozwija w dalszym ciągu czynności życiowe. Oddaje regularnie mocz, zaczyna wyraźnie oddychać (ale na razie wchłania do płuc płyn owodniowy), kształtują się jego zmysły i układ nerwowy. Kończy się mielinizacja nerwów narządu przedsionkowego – oznacza to, że włókna nerwowe okrywają się ochronną warstwą złożoną z białka i tłuszczu. Dzięki temu będzie możliwe w pełni sprawne przesyłanie w organizmie impulsów nerwowych.
Pojawiają się ponadto odruchy błędnikowe – dziecko ćwiczy równowagę podczas ruchów matki i oddychania. Słyszy już odgłosy z zewnątrz – zwłaszcza głos mamy, a także pracę jej serca i jelit. W tym momencie warto zacząć dużo mówić do dziecka, aby szybciej rozpoznawało głosy rodziców – z pewnością wpłynie to na poprawienie więzi.
Poza rozwojem układu nerwowego, u dziecka dochodzi do intensywnego rozwoju kolejnych partii mięśni – w tym mięśni twarzy, dzięki czemu dziecko może już wyrażać emocje poprzez miny (potrafi się np. skrzywić).
W tym tygodniu można spodziewać się odczuwania pierwszych ruchów dziecka, ale zwykle – zwłaszcza w przypadku pierwszej ciąży – jeszcze tych ruchów nie czuć i trzeba poczekać kilka tygodni (do ok. 20. tygodnia). Dopiero gdy minie 22. tydzień i nadal nie będziesz czuć ruchów, zgłoś się do lekarza. Do tego czasu bądź spokojna i uzbrój się w cierpliwość. Ruchy płodu mogą początkowo przypominać łaskotanie, gazy czy przesuwającą się treść jelitową.
16. tydzień ciąży – zmiany w organizmie mamy i objawy
W 16. tygodniu brzuch się zaokrągla i będziesz musiała już pomyśleć o nieco „obszerniejszej” garderobie. Nie ubieraj już dżinsów sprzed ciąży – wybieraj raczej luźniejsze ubrania. Jeśli nie ciążowe, to przynajmniej rozmiar-dwa rozmiary większe bądź mocno elastyczne. Warto kupić bieliznę ciążową i staniki. Świetnie sprawdzają się lekko usztywniane staniki sportowe – piersi w ciąży zmieniają swój rozmiar i mogą być coraz większe, a stanik sportowy nie musi być idealnie dopasowany do miseczki, dzięki czemu oszczędzisz wymiany tej bielizny co kilka miesięcy. Staniki tego typu przydadzą się później też po porodzie, gdy piersi staną się jeszcze większe (pod wpływem laktacji). Na rynku są też dostępne staniki sportowe z odpinaną miseczką – to będzie doskonałym zakupem już w ciąży, ponieważ możesz je nosić, zamiast dotychczasowej bielizny w ciąży, a po porodzie posłużą Ci podczas karmienia piersią – są bardzo wygodne i dobrze utrzymują biust!
W 16. tygodniu ciąży może pojawić się uczucie odrzucenia od niektórych zapachów. Mimo że raczej nie dopadną Cię ponownie nudności i wymioty, możesz z tego powodu nie mieć apetytu, ponieważ odrzuci Ci zbyt intensywny zapach. Możesz też doświadczać zmiany preferencji kulinarnych. Co ciekawe, niektóre kobiety na tym etapie mają potrzebę jedzenia rzeczy, o których wcześniej nawet nie pomyślałyby, że można je jeść – na przykład… kredę! Aby uniknąć takich dziwnych „zachcianek”, po przebudzeniu zjedz lekką przekąskę i przez cały dzień spożywaj posiłki regularnie – co 2-3 godziny.
Na tym etapie ciąży jest zwiększona ilość krwi krążącej w ciele matki – jest ona nawet 2-krotnie większa niż przed ciążą. Może to powodować obrzęki, bóle i tkliwość dziąseł, a także krwawienia z nosa. Zwiększona ilość krwi oraz powiększająca się macica sprawiają ponadto, że mogą pojawić się żylaki. Można zminimalizować ryzyko ich powstawania, unikając długiego przebywania w jednej pozycji (siedzenia, stania, leżenia), często wstając od biurka, spacerując, odpoczywając na lewym boku z nogami uniesionymi ponad miednicę (aby zmniejszyć ucisk macicy na żyłę główną dolną, co usprawni powrót krwi do serca). Jeśli masz tendencję do żylaków, zgłoś to lekarzowi – być może zaleci Ci przyjmowanie konkretnych leków.
Kolejny objaw 16. tygodnia to szybko powiększający się brzuch – może spowodować powstawanie rozstępów. Co ciekawe, rozstępy w ciąży mogą pojawić się nie tylko na brzuchu, ale i na udach, boczkach czy piersiach. Niektóre kobiety nie doświadczają np. rozstępów na brzuchu, ale mają je po ciąży na piersiach – w wyniku szybkiego wzrostu biustu po porodzie. Z tego powodu warto przez całą ciążę i po porodzie smarować specjalnymi kosmetykami dla kobiet w ciąży nie tylko brzuch, ale i uda oraz piersi. Istotne jest, aby środki te nie zawierały retinolu – ten jest szkodliwy dla dziecka. Jednak jeśli masz predyspozycje genetyczne do powstawania rozstępów, prawdopodobnie nie unikniesz ich, nawet jeśli stosujesz wszelką dostępną profilaktykę przeciwko rozstępom – możesz jedynie zminimalizować skutki lub sprawić, że skóra szybciej powróci do dobrej formy po porodzie.
W 16. tygodniu możesz czuć coraz wyraźniej ból więzadeł, na których zawieszona jest Twoja macica. Objawia się to bólem w pachwinach i podbrzuszu. Jeśli ból ten pojawia się przy zmianie pozycji (lub znika przy zmianie pozycji), prawdopodobnie nie ma powodu do niepokoju. Jeśli mimo zmiany pozycji nadal go odczuwasz, skonsultuj się jak najszybciej z lekarzem, aby wykluczyć ewentualne poronienie lub przedwczesny poród.
Kolejną trudność może sprawiać krótki, szybki oddech – możesz mieć problemy z nabieraniem powietrza, co jest związane z tym, że macica napiera pośrednio na przeponę i żebra, co utrudnia prawidłowe rozciąganie klatki piersiowej podczas oddychania. Jeśli takiemu oddechowi nie towarzyszą duszności i nieregularna praca serca, nie powodów do obaw.
Poza powyższymi objawami, w 16. tygodniu ciężarna kobieta może odczuwać:
- problemy z koncentracją,
- roztargnienie,
- gazy i wzdęcia,
- zgaga.
Ryzyko poronienia w 16. tygodniu ciąży
W 16. tygodniu ryzyko poronienia jest już naprawdę niskie – wynosi ono ok. 1-2%. Czynniki, które zwiększają ryzyko poronienia to m.in. wiek matki, nieleczone choroby, zły styl życia (używki, alkohol, nieprawidłowa dieta), problemy hormonalne.
Brzuch w 16. tygodniu ciąży
W 16. tygodniu ciąży brzuch jest już wyraźnie zaokrąglony i widoczny dla otoczenia. Możesz dokładnie poczuć, gdzie znajduje się Twoja macica i jak rośnie – osiąga bowiem wielkość piłki do baseballu! Jeśli jednak brzuch nie powiększa się na tym etapie, nie obawiaj się, że coś jest nie tak, jeśli chodzisz regularnie na wizyty do ginekologa. Być może masz silne mięśnie brzucha i ten wydaje się mniejszy. Albo możesz miałaś przed ciążą nadwagę i przez dodatkowe kilogramy zmiany nie są aż tak wyraźne.
To, co może niepokoić w kwestii brzucha w ciąży, jest jego twardnienie – ale też nie zawsze. Często za twardy brzuch odpowiadają ruchy dziecka, problemy żołądkowe lub skurcze Braxtona-Hicksa. Jeśli twardnienie brzucha i ból wiążą się z krwawieniem, plamieniem, bólem w podbrzuszu lub bólem pleców, skontaktuj się z lekarzem – najlepiej udaj się jak najszybciej na położniczą izbę przyjęć.
16. tydzień ciąży – USG
Na USG w 16. tygodniu może już być widoczna płeć dziecka, ale czasami jest to za wcześnie. Zachowaj cierpliwość – najważniejszy jest rozwój dziecka, a nie jego płeć. Aby mieć ponadto całkowitą pewność co do płci, badanie powinno być powtórzone ok. 20. tygodnia ciąży. Konieczny jest też stosunkowo dobry ultrasonograf.
W 16. tygodniu obraz USG może rozczulać – widać już małego człowieka ważącego pod koniec tygodnia nawet 140 g i mierzącego nawet 13 cm! Ma wielkość sporego awokado. Ma ponadto piękną oprawę oczu: posiada brwi i rzęsy. Podczas badania może reagować na dotykanie brzucha podskokami i machaniem kończynami!
Jakie badania wykonać w 16. tygodniu ciąży?
Poza USG, między 15. a 20. tygodniem ciąży można wykonać amniopunkcję, o ile została zalecona – pamiętaj, że jest to inwazyjne badanie. Podczas niego pobiera się płyn owodniowy, a później do analizy poddaje się komórki płodu znajdujące się w pobranym płynie. Badanie to przeprowadza się głównie u kobiet po 35. roku życia, które wcześniej urodziły już dziecko z wadą rozwojową lub gdy podczas badań prenatalnych nieinwazyjnych (np. USG genetyczne) wystąpiło podejrzenie wad genetycznych. Jeśli ciąża jest prawidłowa, nie ma potrzeby wykonywania takich badań, gdyż zawsze wiążą się z pewnym ryzykiem – mimo że jest ono niewielkie, lepiej nie ryzykować, gdy nie ma ku temu powodów.
Bibliografia
- Baranowska A., Kalendarz ciąży: tydzień po tygodniu [WIDEO], 2021.
- Lesley Regan, „Twoja ciąża tydzień po tygodniu. Czego możesz się spodziewać od poczęcia do porodu”, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020, s. 154-161.
- Bartel H.: Embriologia kliniczna. PZWL, Warszawa 2009.
- H. Kuplowska, „Ciąża”, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2009, s. 27.
- G. Iwanowicz-Palus, A. Bień (red.), „ Edukacja przedporodowa”, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020, s. 5, 8.
