1. tydzień w kalendarzu ciąży
Z medycznego punktu widzenia ciąża rozpoczyna się w momencie rozpoczęcia cyklu, czyli 2 tygodnie przed zapłodnieniem. W praktyce oznacza to, że pierwszy tydzień ciąży jest tak naprawdę uznawany przez lekarzy jako trzeci tydzień ciąży.
Ciąża trwa umownie 9 miesięcy – jest to okres umowny, ponieważ w praktyce czas trwania ciąży wynosi zwykle od 38 do 42 tygodni, przy czym początkowo nawet możemy nie wiedzieć, że spodziewamy się dziecka (wiele kobiet nie ma żadnych objawów w pierwszych tygodniach). Ciążę zwykle potwierdza się w okolicach 4-5 tygodnia, a dokładny wiek ciąży można oszacować za pomocą aparatu USG w okolicach 6 tygodnia.
1. tydzień ciąży a termin porodu – jak obliczyć?
Za umowny początek ciąży przyjmuje się pierwszy dzień ostatniej miesiączki. Dlaczego? W wielu przypadkach znacznie łatwiej jest określić datę ostatniej menstruacji, niż dokładny moment zapłodnienia. Na podstawie daty ostatniej miesiączki lekarz określa wiek ciąży i wskazuje termin rozwiązania. Jest to bardzo istotne dla dalszej oceny rozwoju płodu. Lekarze korzystają przy tym z reguły Naegelego – pozwala on określić prawdopodobny termin porodu w przypadku, gdy kobieta ma regularny, 28-dniowy cykl. Wzór wygląda następująco:
Data pierwszego dnia ostatniej miesiączki + 7 dni – 3 miesiące + 1 rok.
W przypadku dłuższego cyklu, który trwa np. 30 dni, dodaje się nie 7 dni, a 9 dni.
Jeśli mamy do czynienia z cyklem 28-dniowym, to zakładając na przykład, że data ostatniej miesiączki to 01.09.2021 r., termin porodu wypada na 08.06.2022 r. Oczywiście jest to szacowany termin porodu. Wiele powie nam także wiek ciąży ustalony podczas badania USG.
1. tydzień ciąży – co dzieje się z ciałem matki?
Podczas cyklu menstruacyjnego organizm za każdym razem przygotowuje się do przyjęcia ewentualnej ciąży, dlatego cykl rozpoczyna się od tzw. fazy folikularnej – trwa ona około 14 dni przy cyklach 28-dniowych. O jej pojawieniu się sygnalizuje krwawienie, podczas którego przysadka mózgowa rozpoczyna wydziela hormonu folikulotropowego (FSH). Po fazie folikularnej następuje faza owulacyjna, a później – lutealna.
Hormon FSH ma za zadanie pobudzić jajniki i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych. W fazie folikularnej spada stężenie progesteronu, ale wzrasta poziom estrogenów – ich stężenie wpływa m.in. na wzrost błony śluzowej jamy macicy, co ma na celu jak najlepiej przygotować ją do ewentualnego zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej. To właśnie obecność wymienionych hormonów decyduje m.in. o konsystencji śluzu – w drugim tygodniu staje się on zdecydowanie bardziej rozciągliwy i mniej lepki, co zapowiada początek owulacji.
Między 13. a 17. dniem cyklu następuje faza owulacyjna – podczas niej możliwe jest zapłodnienie. Jednakże o tym, czy doszło do zapłodnienia, dowiemy się dopiero w 5. tygodniu ciąży, gdy spóźni się termin kolejnej miesiączki.
Poniższa infografika prezentuje, kiedy są dni płodne, a kiedy niepłodne.
1. tydzień ciąży – zacznij brać kwas foliowy i suplementy dla kobiet w ciąży
Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i innych instytucji zajmujących się rozwojem ciąży oraz płodnością, przyjmowanie kwasu foliowego powinno rozpocząć się już na 3 miesiące przed planowaną ciążą oraz być kontynuowane do zakończenia I trymestru ciąży. Standardowa dawka to 0,4 mg, ale warto ją skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę – są sytuacje, gdy dawka kwasu foliowego musi być zwiększona lub substancja ta musi występować w formie o lepszej biodostępności (metylowany kwas foliowy – np. przy mutacji genu MTHFR, która wiąże się m.in. z upośledzonym wchłanianiem kwasu foliowego). W najnowszych rekomendacjach eksperci z PTGiP rekomendują przyjmowanie kwasu foliowego w dawce:
- 0,4mg/dobę przez wszystkie kobiety w okresie rozrodczym,
- 0,4-0,8 mg/dobę w I trymestrze ciąży (do 12 tygodnia ciąży) przez kobiety bez dodatkowych czynników ryzyka,
- 0,6-0,8 mg/dobę w II i III trymestrze ciąży (po 12 tygodniu ciąży) przez kobiety bez dodatkowych czynników ryzyka.
Suplementacja kwasu foliowego w ciąży i przed nią jest bardzo ważna, gdyż niedobór kwasu foliowego może prowadzić m.in. do zaburzeń rozwoju cewy nerwowej u dziecka.
Poza suplementowaniem kwasu foliowego, warto przyjmować także witaminy dla kobiet w ciąży. Zgodnie z aktualną wiedzą, kobiety w ciąży powinny suplementować poza kwasem foliowym witaminę D (jej niedobór może niekorzystnie wpływać m.in. na wzrost płodu), jod (niedobór może utrudniać donoszenie ciąży), kwasy omega DHA (kwasy te wpływają m.in. na rozwój układu nerwowego płodu) oraz żelazo (niedobór może prowadzić m.in. do przedwczesnego porodu).
1. tydzień ciąży – ważna jest dieta
Już od pierwszego tygodnia ciąży warto zadbać o zdrową dietę – ma ona niebagatelny wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu – a co za tym idzie – zdrowie dziecka w przyszłości. Obecne badania jasno wskazują, że odżywianie się matki w ciąży ma ogromny wpływ na zdrowie dziecka po urodzeniu oraz preferencje żywieniowe. W ciąży konieczne jest dostarczanie wszystkich witamin i mikroelementów, najlepiej w naturalnej postaci. Na talerzu powinny królować warzywa, owoce, chude mięsa i ryby. Ponadto posiłki powinny być regularne i częste – 5-6 posiłków na dobę. Zrezygnuj ponadto z żywności przetworzonej i tłuszczów nasyconych. Jeśli stosujesz używki, takie jak alkohol czy papierosy, to najwyższa pora na ich odstawienie. Ogranicz także spożycie kawy i herbaty.
1. tydzień ciąży – odwiedź dentystę
Nie każdy wie, jak ważne jest zdrowie jamy ustnej w ciąży. Okazuje się, ze stan jamy ustnej matki ma ogromny wpływ na zdrowie dziecka! Dlatego wszelkie ubytki w zębach czy choroby dziąseł należy w ciąży na bieżąco leczyć.
1. tydzień ciąży – jakie wykonać badania?
Po pierwsze, umów się na wizytę do ginekologa, którego wybrałaś do prowadzenia ciąży. Pamiętaj, że jeśli zdecydowałaś prowadzić ciążę prywatnie, niestety nie tylko wizyty będą płatne, ale i wszystkie badania podczas ciąży – a to spory wydatek (wyjątkiem jest sytuacja, gdy lekarz ginekolog przyjmujący kobiety w ciąży w ramach prywatnej praktyki, posiada również kontrakt z NFZ – wówczas będzie mógł wypisać skierowanie na bezpłatne badania). Więcej o tym, czy prowadzić ciążę prywatnie czy na NFZ, pisałam w osobnym artykule – przeczytaj o wadach i zaletach.
Wizytę u lekarza zaplanuj najlepiej na 6-7 tydzień ciąży – czyli jakieś 2 tygodnie od terminu miesiączki, która się nie pojawiła – wówczas lekarz bez problemu będzie mógł ją potwierdzić, założy kartę ciąży i zleci wykonanie badań. Taki scenariusz przyjmij, gdy wszystko jest w porządku. Jeżeli natomiast zauważysz np. plamienie czy odczuwasz ból, umów się na wizytę jak najszybciej – może to być bowiem objaw nieprawidłowo zlokalizowanej ciąży, nieprawidłowego rozwoju jaja płodowego czy powstanie krwiaka podkosmówkowego.
Jeśli chodzi o badania, jakie powinno się wykonać na początku ciąży, to m.in. badanie poziomu TSH, FT3 i FT4 (hormony tarczycy), oznaczenie grupy krwi, badanie stężenia glukozy we krwi, badania w kierunku VDRL (kiła), HIV, HCV, toksoplazmozy i różyczki. Warto również wykonać badanie na obecność mutacji genu MTHFR.
1. tydzień ciąży – jak możesz się czuć? Opinie z for internetowych
„Mnie błyskawicznie odrzuciło od papierosów. Później jak już wiedziałam, że jestem w ciąży to stwierdziłam, że organizm od razu zareagował i kazał mi przestać palić. Byłam trochę senna i jakoś rozbita. No a później zaczęły się mdłości.”
„Ciągle bym spała, więcej chodziłam robić siusiu i miałam większy apetyt. A potem dowiedziałam się ze jestem w ciąży :)) I dostałam mdłości.”
„W 1. tygodniu nic jeszcze nie czulam :-))) Później byłam taka śpiąca i nieskoncentrowana, że nic nie mogłam czuć – oprócz wszechobecnego smrodu oczywiście 🙂 Na szczęście trwało to tylko jakieś 2 tygodnie…”
Bibliografia
- Baranowska A., Kalendarz ciąży: tydzień po tygodniu [WIDEO], 2021.
- Bartel H.: Embriologia kliniczna. PZWL, Warszawa 2009.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej Dz.U. 2018 poz. 1756.
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu.
- G. Bręborowicz, W. Markwitz, Położnictwo. Tom 1. Fizjologia ciąży.
- Zimmer M. i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020, tom 5, nr 4, strony 170–181.
