Kiedy można wrócić z noworodkiem do domu po porodzie?
To, kiedy zostanie wypisany ze szpitala noworodek, zależy od jego stanu zdrowia. Zwykle, jeśli nie ma podejrzenia komplikacji, dziecko jest wypisywane wraz z matką w ciągu 2-4 dni od porodu. W przypadku cięcia cesarskiego lub gdy lekarze mają wątpliwości co do dobrego stanu zdrowia noworodka, wypis następuje później i jest dostosowany indywidualnie do przypadku.
Niezależnie od tego, ile książek przeczytałaś, czy ile czasu spędziłaś edukując się w szkole rodzenia, w momencie, gdy wracasz do domu ze swoim nowo narodzonym Maluszkiem, zastanawiasz się, co teraz? Co powinnaś robić, w jakiej kolejności, w jaki sposób? Po pierwsze, postaraj się zachować spokój i pamiętaj, że warto korzystać z pomocy, jeżeli występuje taka możliwość. I jest tutaj mowa nie tylko o pomocy ze strony chętnej rodziny, ale także specjalistów, takich jak położna środowiskowa, lekarz pediatra czy też konsultant laktacyjny. Osoby te pomogą Ci w sprawnym karmieniu piersią, w nauce zmieniania pieluchy, w pielęgnacji niezagojonego jeszcze pępka u noworodka. Z pewnością odpowiedzą na większość twoich pytań, które w momencie powrotu do domu ze szpitala zapewne kłębią się w Twojej głowie.
Opieka nad noworodkiem: wizyty położnej
Kilka dni po porodzie konieczne jest również sprawdzenie, czy dziecko odpowiednio przybiera na wadze – w tym celu do Twojego domu przychodzi położna środowiskowa (jej wizyty są obowiązkowe – wcześniej oczywiście są umawiane), którą wcześniej wybrałaś w deklaracji (zwykle wybiera się położną podczas zapisu do danej przychodni) – warto o tę formalność zadbać po porodzie. Gdy urodzisz, należy poinformować o tym przychodnię lub położną, jeśli jest ona z innej placówki – często robi to za Ciebie sam szpital, więc przebywając jeszcze na oddziale, dopytaj położnych, jak wygląda zgłaszanie narodzin dziecka do położnej środowiskowej i przychodni.
Położna podczas wizyty sprawdzi nie tylko wagę dziecka – którą będzie również kontrolować w kolejnych dniach na następnych wizytach – ale także Twój stan zdrowia, np. to, czy rana po pęknięciu lub nacięciu krocza goi się prawidłowo, czy macica się obkurcza, czy odchody połogowe są dobrze wydalane itd. Podczas takich wizyt możesz przy okazji pytać o wszystko, co jest związane z opieką nad dzieckiem oraz z Twoim stanem po porodzie. Nie wiesz, czy dobrze zmieniasz dziecku pieluchę albo czy prawidłowo je kąpiesz? Nie bój się pytać!
Karmienie piersią w domu w pierwszych dniach
Kolejny ważny aspekt, który nurtuje wiele kobiet po porodzie, to karmienie piersią. Zastanawiają się one, czy dobrze przystawiają dziecko do piersi, czy wypływa z nich wystarczająca ilość mleka, a także jak często karmić dziecko. O te wszystkie sprawy warto zapytać położną podczas wizyty lub skontaktować się z doradcą laktacyjnym.
Po drugie, musisz także wiedzieć, jak przygotować się do karmienia, aby było ono efektywne i wygodne: zarówno dla Ciebie, jak i dziecka. Przed porodem przygotuj pieluszki flanelowe lub tetrowe, wygodne poduszki (lub rogal do karmienia), maść do brodawek i wkładki laktacyjne, a także zdrowe przekąski. Wygospodaruj w domu wygodny kącik do karmienia – powinien być zaciszny, z dala od domowego zgiełku.
Opieka nad noworodkiem w pierwszych dniach w domu
Noworodki większość dnia spędzają na spaniu, jeśli są najedzone, jest im wygodnie i mają zapewniony spokój. Zwłaszcza w ciągu pierwszych 24 godzin noworodek będzie spał znaczną większość doby. Pobudki i domaganie się karmienia nastąpią dopiero kolejnego dnia. To czas, gdy powoli będzie normować się tryb drzemek i aktywności dziecka, a także jego karmienia.
Przez wiele czasu noworodek będzie chciał przebywać w Twoich ramionach. To całkowicie naturalne, gdyż poza łonem mamy jest mu nieprzytulnie – jest daleko od miejsca, w którym znajdował się przez ostatnie 9 miesięcy, jest jasno, głośno i nie może cały czas czuć swojej mamy. Z tego powodu poleca się m.in. zawijanie noworodków w rożek, dość ciasno, aby jak najbardziej przybliżyć warunki do tych, które dziecko miało w brzuchu mamy. Potrzebne jest też przytulanie i kołysanie, które pozwolą uspokoić dziecko, a także umocnią więź między Wami. Staraj się odpowiadać na takie potrzeby i nie pozostawiaj dziecka, „aby się wypłakało”, gdyż takie działanie może mieć daleko idące skutki w przyszłości – różnego rodzaju zaburzenia.
Podczas tych pierwszych dni zadbaj o kontakt „skóra do skóry” ze swoim Maluszkiem. Tak samo może postępować ojciec dziecka, kangurując je. W momencie kontaktu skóra do skóry między matką i dzieckiem, w Waszych organizmach wydziela się oksytocyna. Hormon ten jest iście niezwykły, gdyż umacnia więź z dzieckiem, która będzie trwać przez całe życie. Istotnie wspomaga to także przepływ mleka podczas karmienia, dlatego zdecydowanie przytulanie dziecka wpływa na usprawnienie laktacji.
Poza pierwszą dobą, gdy wszystko powinno odbywać się na tzw. żądanie, możesz zacząć wprowadzać stały plan dnia noworodka, który zakłada wykonywanie różnych czynności w ciągu doby w odpowiedniej kolejności i zbliżonym czasie. Mowa tutaj o porach karmienia, aktywności dziecka oraz spaniu w nocy i drzemkach w dzień. Warto spróbować stworzyć codzienną rutynę, dzięki której zarówno dziecko, jak i rodzice, będą czuli się pewniej, a dzień będzie bardziej przewidywalny. Dzięki temu z kolei noworodek będzie rozwijał się lepiej, gdyż łatwiej mu będzie przyjmować nowe bodźce i uczyć się nowych rzeczy, ponieważ jego adaptacja nie będzie niczym zaburzana.
Kontroluj wypróżnianie się dziecka
Bardzo istotne jest, aby zwracać uwagę na wypróżnianie się noworodka w pierwszych dniach, gdyż pozwoli to ocenić, czy dziecko jest prawidłowo odżywiane. Pierwszego dnia dziecko powinno wydalić smółkę – to czarny i kleisty stolec. Powinno też raz zmoczyć pieluszkę. Drugiego dnia noworodek powinien oddać przynajmniej 2-3 ciemnozielone lub brązowe stolce, a także zmoczyć 2 pieluszki. Jeśli tak się nie stanie, powinnaś jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Opieka nad noworodkiem: pierwsza kąpiel
Jeżeli nie wykąpałaś dziecka w szpitalu, zapewne będziesz chciała zrobić to w pierwszej dobie po powrocie. Warto wykąpać dziecko, gdy wrócicie ze szpitala, aby pozbyć się ewentualnych bakterii, które mogłyby zagrażać Maluszkowi. Polecamy lekturę artykułu „Jak kąpać noworodka i niemowlę?”, w którym wyjaśniamy, co jest potrzebne do kąpieli i jak ją prawidłowo przeprowadzić. W skrócie, temperatura wody powinna wynosić 34-37 stopni; wody nalewamy bardzo mało, aby nie zamoczyć niezagojonego pępka dziecka; łazienka powinna być ciepła. Do kąpieli można dodać płyn dla niemowląt od 1 dnia życia, ale nie trzeba – wystarczy sama woda. Po krótkiej kąpieli (5 minut) wyciągamy dziecko z wanienki, owijamy w ręcznik i delikatnie osuszamy, po czym niezwłocznie ubieramy mu pieluszkę (ewentualnie wcześniej smarujemy pupę kremem przeciw odparzeniom) i śpioszki.
Prawidłowa pielęgnacja pępka
Dopóki kikut pępowinowy nie odpadnie i pępek się nie zagoi, co następuje zwykle w ciągu 10-14 dni od porodu, należy go odpowiednio pielęgnować. Nie można zamaczać pępka ani stosować spirytusu do jego pielęgnacji. Obecnie zaleca się pielęgnację na sucho, z użyciem patyczków do uszu, przegotowanej wody z mydłem lub preparatu z oktenidyną. Oczyszczać skórę wokół kikuta pępowinowego należy przy każdej zmianie pieluszki. Więcej na temat pielęgnacji pępka noworodka przeczytasz TUTAJ.
Drzemki i sen nocny noworodka w pierwszych tygodniach
Pierwsze tygodnie to czas, gdy dziecko jest na etapie adaptacji do nowego środowiska, dlatego jego drzemki i sen w nocy mogą być rozregulowane. Warto jednak wdrożyć stały harmonogram dnia już dla noworodka (np. opisany przez Tracy Hogg), chociażby po to, aby lepiej kontrolować karmienie i ilość snu dziecka. Dzięki temu w przypadku płaczu, szybko rozpoznasz powód: czy dziecko jest głodne, chce spać i jest zmęczone, ma za mało aktywności, czy może coś mu dolega.
O śnie noworodków – usypianiu i drzemkach – przeczytasz TUTAJ. Polecamy lekturę tego artykułu, ponieważ dokładnie wyjaśniamy w nim, ile powinno spać dziecko w kolejnych etapach rozwoju (z podziałem na sen w ciągu dnia i sen nocny).
Opieka nad noworodkiem a zabawa
Noworodek w pierwszych dniach i tygodniach nie potrzebuje jako takich „zabaw”. Ogromną „atrakcją” jest dla niego wszystko, co go otacza, począwszy od materiałów i przedmiotów, dotyku mamy, patrzenia się na nią, kończąc na dźwięku spuszczanej wody w toalecie czy włączonej zmywarki. Nie ma potrzeby, aby w pierwszych dniach brzęczeć dziecku grzechotką nad głową albo zabawiać go pluszakami z melodyjkami – to zdecydowanie za dużo po tym, gdy dziecko przez ostatnie 9 miesięcy przebywało w bardzo przytulnym środowisku, jakim jest łono matki, amortyzujące wszelkie wstrząsy czy wyciszające hałasy. Wystarczy, że będziesz mówić do dziecka, przytulać je i niekiedy kołysać. W innym przypadku, jeśli będziesz używać różnych gadżetów i zabawek w nadmiarze, może dojść do przebodźcowania noworodka (nadmiernej stymulacji), co doprowadzi do wielu problemów ze spaniem, karmieniem, dobrym samopoczuciem dziecka, kiedy nie śpi.
Opieka nad noworodkiem a połóg
Przygotowując się do opieki nad noworodkiem w pierwszych dnia po powrocie do domu, powinnaś także pomyśleć, kto będzie zajmował się domem i zakupami. Po porodzie będziesz bowiem potrzebowała wiele odpoczynku oraz czasu na regenerację, aby móc powrócić do codziennych czynności, nawet jeśli poród przebiegał bez żadnych powikłań. W tym czasie możesz sobie pozwolić praktycznie tylko na karmienie dziecka i przewijanie go – pozostałe obowiązki powinien przejąć partner, starsze dzieci, krewni. A jeśli nie masz nikogo bliskiego, zatrudnij kogoś do pomocy.
Pamiętaj, że podczas porodu straciłaś mnóstwo krwi i kalorii (jest to wysiłek porównywalny do maratonu), a Twoje ciało nie jest jeszcze gotowe na wysiłek. Po pierwsze obkurcza się macica i cały czas wydala odchody poporodowe. Po drugie, po porodzie naturalnym możesz mieć uszkodzone krocze po nacięciu lub pęknięciu i wówczas wszelkie czynności – nawet te najprostsze – sprawiają ogromną trudność, przynajmniej przez pierwsze 2-3 tygodnie. W przypadku cięcia cesarskiego jest podobnie: masz ranę na brzuchu, która potrzebuje czasu, aby się zagoić. W obu przypadkach (zarówno przy porodzie naturalnym jak i CC), nie wolno Ci nic dźwigać, gdyż może to spowodować nietrzymanie moczu, wypadanie narządów rodnych i rozejście mięśnia prostego brzucha – to wszystko jest niebezpieczne dla Twojego zdrowia i dalszej sprawności oraz powrotu do formy po porodzie.
Nie czuj się ponadto zobowiązana do podejmowania gości – nie musisz nikogo przyjmować, jeśli nie czujesz się na siłach. Zachowaj ten czas dla siebie, dziecka i partnera lub ewentualnie osoby, która ma Wam pomóc, a nie być jedynie gościem.
Baby blues w pierwszych dniach z noworodkiem
Podczas pierwszych dni z noworodkiem w domu możesz odczuwać przygnębienie, samotność i bezradność – zdarza się to często, ale ważne jest, abyś miała wsparcie ze strony bliskich lub ze strony specjalisty. Po porodzie w Twoim ciele zachodzą diametralne zmiany hormonalne, odczuwasz silne emocje, możesz był płaczliwa, smutna, rozdrażniona. To wszystko dotyka wiele kobiet, gdyż spowodowane jest burzą hormonów – a ta jest niezbędna do napełniania się piersi mlekiem. Zwykle jednak objawy te trwają zaledwie kilka dni. Jeżeli jednak nie ustąpią po 2 tygodniach, koniecznie zgłoś się po pomoc do specjalisty!
