Jak wygląda pobyt w szpitalu po porodzie?
To, jak wygląda pobyt w szpitalu po porodzie, regulują przede wszystkim zalecenia opieki okołoporodowej, które wiążą się m.in. ze stosowaniem wielu procedur. Do nich należą np. różne badania wykonywane po porodzie, obchód, szczepienia. Podczas pierwszej doby przychodzi także czas na karmienie i przewijanie dziecka, a także na higienę osobistą matki. Dodatkowo poza okresem pandemii, można było odwiedzać matkę i dziecko już w pierwszej dobie.
Tuż po porodzie: ocena dziecka w skali Apgar
Gdy tylko dziecko przychodzi na świat, położna kładzie Ci dziecko na brzuchu i chwilę później ocenia stan Maluszka według tzw. skali Apgar. Ocena opiera się m.in. z badaniu oddechu dziecka, czynności jego serca, badaniu odruchów, napięcia mięśniowego, a także wyglądzie skóry. Za każdy parametr można dostać od 0 do 2 punktów, które później się sumuje i uzyskujemy ostateczny wynik stanu dziecka w skali Apgar. Tego typu badania przeprowadza się po narodzinach dziecka aż 4 razy, kolejno w pierwszej, trzeciej, piątej oraz 10 minucie po porodzie.
Liczba uzyskanych punktów w skali Apgar daje pewien ogląd na to, jak dziecko jest przystosowane do samodzielnego życia poza łonem matki. Dla wielu najważniejsza jest ocena dokonywana w piątej minucie – jeśli wynosi ona od 8 do 10 punktów, oznacza to, że nie ma konieczności interwencji lekarza. W przeciwnym razie rozpoczyna się procedury, w celu dalszej diagnostyki lub/i rozpoczęcia leczenia. Punkty Apgar są wpisywane do książeczki zdrowia dziecka i są później punktem odniesienia do kolejnych badań wykonywanych zarówno w szpitalu, jak i po wyjściu z niego.
Kiedy po porodzie odcinana jest pępowina?
Niegdyś odcięcie pępowiny wykonywano od razu po porodzie. Według najnowszych zaleceń jednak, odcięcie pępowiny powinno nastąpić dopiero w momencie, gdy przestanie ona tętnić, do czego dochodzi zwykle ok. 5 minuty życia dziecka. Takie zalecenie ma swoje uzasadnienie w fakcie, że późniejsze przecięcie pępowiny jest skutecznym środkiem zapobiegania niedokrwistości noworodków.
Pępowinę może odciąć położna, osoba towarzysząca lub Ty sama, jeśli tego zechcesz. W przypadku pobrania krwi pępowinowej do bankowania, w momencie odcinania pępowiny można dokonać poboru próbki krwi do specjalnego zestawu, w którym szpital odeśle materiał do wybranego banku komórek macierzystych.
Kontakt skóra do skóry po porodzie
Od momentu narodzin przez pierwsze dwie godziny będzie trwać kontakt skóra do skóry. Oznacza to, że dziecko jest kładzione bezpośrednio na Tobie, nieprzerwanie – nawet podczas szycia pękniętego lub naciętego krocza oraz podczas rodzenia łożyska. Kontakt skóra do skóry jest możliwy także po cesarskim cięciu.
Dlaczego tak ważne jest zadbanie o to, aby doszło do kontaktu skóra do skóry jak najszybciej po porodzie? Okazuje się, że w licznych badaniach dowiedziono jego wpływ na nawiązywanie pierwszych więzi z dzieckiem, uspokojenie go po traumatycznym przeżyciu, jakim jest poród (poprzez np. słuchanie znajomego odgłosu bicia serca matki), a także na zasiedlanie skóry dziecka Twoją florą bakteryjną. Korzyści jest jeszcze więcej, np. dziecko szybciej adaptuje się do nowych warunków, uczy się efektywnego ssania. W przyszłości kontakt skóra do skóry pozwala więc na uniknięcie wielu problemów, w tym m.in. z karmieniem piersią.
W temacie karmienia piersią bardzo istotne jest, aby przystawić jak najszybciej noworodka do piersi. Dzięki temu szybciej ruszy produkcja pokarmu w piersiach mamy, a Maluszek będzie mógł być karmiony pierwszym mlekiem pełnym przeciwciał i cennych składników (pierwsze mleko to tzw. siara).
Podczas tych 2 godzin kontaktu skóra do skóry, będziesz znajdować się na sali porodowej pod opieką położnej, która będzie sprawdzać zarówno stan noworodka, jak i Twój (będzie np. sprawdzać, jak wygląda krwawienie z pochwy, obkurczanie się macicy i w jakiej będziesz ogólnej kondycji). W tym czasie cały czas może przebywać z Tobą partner.
Jeśli dziecko jest w dobrym stanie, to dokładne badanie malucha przez pediatrę oraz mierzenie i ważenie, wykonywane są dopiero po zakończeniu pierwszego karmienia. Jedynym powodem do rozdzielenia matki od dziecka mogą być wskazania medyczne dotyczące dziecka (jego stan jest zagrożony) lub matki (np. konieczna jest operacja). Powodem tym nie może być rodzenie łożyska, szycie krocza czy jakiekolwiek inne względy organizacyjne.
Pierwsza godzina po porodzie: rodzenie łożyska
Po kilku minutach od urodzenia dziecka, macica znów przechodzi w fazę skurczów. Organizm kobiety wydziela ponadto więcej oksytocyny, niż w 1 i 2 okresie porodu, czemu pomaga m.in. przystawienie dziecka do piersi. Po kilkunastu skurczach poczujesz, że znów musisz przeć – to sygnał, że właśnie rodzi się łożyska i błony płodowe. Łożysko zwykle rodzi się bezboleśnie i bardzo szybko. Po urodzeniu łożyska położna sprawdza jego stan – i przede wszystkim to, czy urodziło się całe, gdyż jeśli tak się nie stało, może to grozić poważnymi konsekwencjami zagrażającymi Twojemu zdrowiu. W przypadku pozostania resztek łożyska w macicy wykonuje się łyżeczkowanie.
Po urodzeniu łożyska następuje opatrzenie krocza, jeśli zostało nacięte lub uległo pęknięciu – położna lub lekarz zszywają ranę. Uszkodzone tkanki są znieczulane i zabieg trwa ok. 10-20 minut.
3 godziny po porodzie: badania dziecka i wstanie z łóżka
Jeżeli wynik Apgar jest według lekarzy odpowiedni, czekają oni z dokładnymi badaniami aż do trzeciej godziny po porodzie, aby zapewnić matce kontakt skóra do skóry przed pełne 2 godziny. Po tym czasie neonatolog zabiera dziecko do mierzenia, ważenia oraz sprawdza odruchy charakterystyczne dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego noworodka. Oceniane jest również ewentualne występowanie wad rozwojowych. Wykonuje się także przesiewowe badania natlenowania krwi poprzez założenie czujnika na stopę dziecka. Jeżeli wszystko jest prawidłowe, położne ubierają dziecko (jeśli mamy swoje ubranka dla dziecka, należy o tym powiedzieć położnej, gdy ta zabierze dziecko do badania) i przewożą zarówno mamę, jak i dziecko, na salę na oddziale noworodkowym. W tym miejscu spędzisz prawdopodobnie 2-3 kolejne dni.
Gdy położna odwiezie Cię i dziecko do docelowej sali (zostaniesz przewieziona na wózku), spróbuj usiąść na łóżku, a potem bardzo powoli z niego wstać. Dobrze, jeśli będzie mógł ktoś Ci pomóc, gdyż jest duże ryzyko, że zemdlejesz (straciłaś dużo krwi, a poród to wysiłek porównywalny do przebiegnięcia maratonu!). Niestety podniesienie się z łóżka jest bardzo ważne, ponieważ istotnie wzrasta ryzyko wystąpienia zakrzepicy – a tej zapobiega przede wszystkim ruch. Oczywiście w przypadku cięcia cesarskiego nie masz możliwości wstania, dopóki całkowicie przestanie działać znieczulenie, a więc po ok. 8 godzinach.
Od momentu przywiezienia z dzieckiem na salę poporodową, pozostajesz z nim w systemie rooming-in, co oznacza, że cały czas pozostajecie w tej samej sali. Dzieci w takim systemie są umieszczane na specjalnych łóżeczkach tuż obok łóżek swoich mam. Tak bliski kontakt sprzyja laktacji i pozwala na karmienie piersią na żądanie. Badania dowodzą, że istotnie wzmacnia także więzi między matką i dzieckiem, a także ułatwia Maluszkowi adaptację do nowych warunków. Zmniejsza się także poziom stresu – zarówno u dziecka, jak i u matki.
4 godziny po porodzie: higiena i posiłek
Co jakiś czas będzie Cię odwiedzać położna w celu kontroli krwawienia z macicy. Podczas tych wizyt zapewne zaproponuje Ci pójście do toalety oraz wzięcie prysznica. Warto skorzystać z jej pomocy i umyć się, a także wysiusiać, gdyż przepełniony pęcherz znacznie utrudnia obkurczanie macicy. Pamiętaj, aby po toalecie dokonać pielęgnacji krocza – przemyć je wodą, osuszyć miękkim ręcznikiem papierowym i ewentualnie zastosować preparat przyspieszający gojenie, jeśli taki zaleciła położna.
Około 4 godziny po porodzie to także pierwszy moment, gdy powinnaś coś zjeść. Wszystko jednak zależy od tego, o jakiej porze urodziłaś – jeśli np. o 1 w nocy, będziesz musiała poczekać na posiłek do pory śniadaniowej w szpitalu, chyba że zabrałaś ze sobą przekąski, np. kanapkę, baton muesli czy koktajl warzywny.
5 godzin po porodzie: przewijanie dziecka i karmienie
Dziecko zapewne będzie dużo spało – to nic dziwnego, gdyż poród również dla niego był ciężkim, wyczerpującym przeżyciem. Gdy tylko się obudzi, spróbuj je nakarmić. Jeśli nie potrafisz prawidłowo przystawić noworodka do swojej piersi, poproś o pomoc położną – to normalne i z pewnością każda położna pomoże Ci w początkach karmienia piersią. W szpitalach są także często dostępni doradcy laktacyjni – warto skorzystać z ich pomocy, a także pytać o nurtujące nas szczegóły dotyczące karmienia piersią. W szpitalu będziesz tylko 2-3 dni, dlatego wykorzystaj ten czas jak najlepiej! Dzięki temu prawdopodobnie po powrocie do domu nie będziesz miała problemów z laktacją i karmieniem dziecka.
W ciągu pierwszy kilku-kilkunastu godzin życia dziecko robi po raz pierwszy siusiu oraz wydala smółkę. Należy więc sprawdzać pieluszkę i w razie potrzeby ją zmienić na nową. O tym, jak zmienić pieluchę noworodkowi przeczytasz TUTAJ. A tymczasem pokrótce wyjaśnimy podstawy. Do przewijania dziecka potrzebujesz przygotować sobie kilka akcesoriów. Po pierwsze, wyciągnij czysty podkład do przewijania (przewijak szpitalny był używany przez inne dzieci, więc warto zawsze posiadać własny, jednorazowy podkład). Po drugie, będziesz potrzebować: chusteczki nawilżane, czystą pieluszkę, nowe ubranko (w razie potrzeby zmiany dotychczasowego – gdyby ubrudzone np. moczem), ewentualnie krem do stosowania profilaktycznego przeciw odparzeniom. Dopiero gdy już to wszystko przygotujesz, wyjmij dziecko z łóżeczka, aby się nie denerwowało zbyt długo na zimnym przewijaku.
Pora na wypoczynek po porodzie
Zwykle od 6 godziny po porodzie przychodzi pora na odpoczynek. Dotychczas adrenalina wydzielana podczas porodu jeszcze utrzymywała Cię w stanie gotowości, ale teraz naprawdę musisz odpocząć i się przespać. W tym celu albo ułóż dziecko do spania, albo oddaj Maluszka pod opiekę położnej, jeśli nie udaje Ci się go uśpić.
Obchód i szczepienia w ciągu 12 godzin po porodzie
W ciągu pierwszych 12 godzin po porodzie czekają Cię także obchody lekarzy – zwykle rano i wieczorem. W zależności od godziny, w jakiej urodziłaś, na pewno trafisz na jeden z nich w ciągu pierwszych 12 godzin (na wieczorny lub poranny). Podczas obchodu neonatolog będzie badał dziecko, sprawdzał jego oddech, tętno, a także to, czy ma obrażenia okołoporodowe i/lub żółtaczkę. Będzie również pytał, czy dziecko wydaliło smółkę i czy już potrafi ssać pierś. Podczas pierwszego obchodu lekarz wyda także zalecenia odnośnie podania dziecku witaminy K. Jej podanie jest bardzo ważne, gdyż zapobiega krwotokom wewnętrznym. Zostaną także wydane zalecenia dotyczące szczepień: w pierwszej dobie podaje się szczepienie przeciw WZW typu B oraz przeciwko gruźlicy.
Poza obchodem neonatologicznym wycelowanym w kontrolę stanu dziecka, czeka Cię również obchód ginekologiczny, podczas którego będzie oceniany Twój stan zdrowia. Lekarz będzie oglądał krocze i ranę (jeśli było ono pęknięte lub nacięte), zapyta o to, jak oceniasz ilość odchodów połogowych. Może również zapytać, czy już się wypróżniłaś, czy zjadłaś pierwszy posiłek i czy karmisz piersią. To dość intymne pytania, ale ważne jest, aby odpowiadać szczerze, gdyż tylko w taki sposób lekarz będzie mógł wychwycić niektóre problemy i powikłania.
