Powrót do formy po porodzie naturalnym a ruch
Zarówno po porodzie naturalnym, jak i CC, masz prawo do odbycia 2-godzinnego kontaktu „skóra do skóry” ze swoim Maluszkiem. To czas, gdy możesz go przytulać i po raz pierwszy karmić. Po zakończeniu kontaktu „skóra do skóry”, położna przewiezie Ciebie i dziecko na wózku inwalidzkim na salę noworodkową, gdzie spędzicie pozostały czas w szpitalu, aż do wypisu. Położna zapewne zaleci Ci, aby wstała z łóżka, gdyż jest to profilaktyka przeciwko zakrzepicy. Jeśli będziesz na siłach, pomoże Ci także dojść bezpiecznie do łazienki, żebyś wzięła prysznic lub się wypróżniła. Pamiętaj, że te pierwsze godziny po porodzie mogą być dla Ciebie bardzo ciężkie, gdyż straciłaś mnóstwo kalorii i krwi, a także podejmowałaś podczas porodu niemal nadludzki wysiłek.
Większość kobiet przy pierwszym wstaniu z łóżka ma zawroty głowy, a część z nich omdlenia, dlatego wstawaj bardzo powoli – najpierw usiądź na skraju, poruszać barkami, głową i nogami, a następnie przytrzymując się dalej łóżka, spróbuj powoli wstać.
Szybkie uruchomienie po porodzie jest bardzo istotne dla Twojego stanu, gdyż pionizacja ciała oraz chodzenie sprzyjają prawidłowemu przepływowi krwi, który w pierwszej dobie po porodzie nie jest zbyt dobry i występuje zwiększone ryzyko choroby zakrzepowej (gdyż wzrasta objętość krwi).
Warto wiedzieć, że ruch daje jeszcze jedną korzyść: przyspiesza zwijanie się macicy oraz sprawia, że wydalanie odchodów porodowych jest łatwiejsze.
Ruch po porodzie w wyniku cięcia cesarskiego
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku cięcia cesarskiego. Po operacji będziesz przewieziona na salę pooperacyjną. Tam pozostaniem pod stałą kontrolą lekarzy i położnych jeszcze przez kilka godzin. Znieczulenie zewnątrzoponowe ustąpi po ok. 8 godzinach od zabiegu. Gdy tak się stanie, zostaniesz poproszona o wstanie. Istotne jest, aby uruchomienie i pionizacja miały miejsce jeszcze w tej samej dobie, w której przeprowadzono CC, ponieważ im szybciej staniesz na nogi po operacji, tym szybszy będzie powrót do formy.
Podobnie, jak w przypadku porodu naturalnego, ruch zapobiega ponadto powstawaniu choroby zakrzepowej. Z kolei wyprostowanie ciała (niestety może to być nieprzyjemne, gdyż w podbrzuszu będą ciągnąć Cię szwy) sprawi, że unikniesz tworzeniu się bolesnych zrostów w miejscu cięcia. Podczas operacji ponadto nie pracował Twój układ wydalniczy, a wstanie z łóżka i chodzenie sprawia, że zacznie on funkcjonować o wiele szybciej.
Jak długo goją się rany poporodowe na kroczu lub na brzuchu?
Połóg kojarzy się przede wszystkim z bólem i dyskomfortem spowodowanym nacięciem lub pęknięciem krocza podczas porodu, które teraz zaczyna się goić (jeśli poród przebiegał naturalnie), bądź spowodowanym raną pooperacyjną po cięciu cesarskim. Zarówno rana po pęknięciu/nacięciu krocza, jak i rana po CC, znacznie utrudniają mamie komfort życia i wykonywania nawet najprostszych czynności. Wiele kobiet z niezagojonym kroczem nie może w ogóle siedzieć (stąd popularne są poduszki poporodowe w kształcie koła z wycięciem w środku; niektóre mamy siadają także na kołach do pływania dla dzieci). Z kolei mamy po cięciu cesarskim muszą uważać na każdy ruch, aby nie uszkodzić rany pooperacyjnej. Dodatkowo trudność sprawia codzienna pielęgnacja.
1. Gojenie się krocza po porodzie naturalnym
W przypadku porodu naturalnego obolałe i uszkodzone krocze musi być odpowiednio pielęgnowane podczas połogu – zachowanie higieny jest tutaj podstawowe, gdyż łatwo może dojść do groźnego zakażenia. Należy się zatem podmywać po każdym wypróżnieniu lub oddaniu moczu, myć się codziennie wyłącznie pod prysznicem (kąpiel w wannie jest dopuszczalna dopiero po oczyszczeniu się macicy z odchodów połogowych – w innym przypadku może dojść do krwotoku). Niektórzy polecają do podmywania płyny do higieny intymnej, które dotychczas były stosowane, inni – szare mydło. Są też zwolennicy stosowania płynów przyspieszających gojenie ran, np. Octenisept albo Tantum Rosa. To, jaką formę pielęgnacji wybierzesz, zależy od Twojej decyzji oraz od wskazań położnej/lekarza przy wypisie ze szpitala.
Bardzo pomocne w gojeniu się krocza jest częste wietrzenie. Jeśli możesz sobie na to pozwolić, staraj się jak najwięcej leżeć na podkładzie poporodowym (lub do przewijania dziecka) bez bielizny i bez podpaski.
Zagojenie się krocza zwykle następuje po ok. 3 tygodniach, jeśli pielęgnacja i higiena były prawidłowe, ale zdarzają się też przypadki, gdy krocze jest nadal niezagojone nawet po 2-3 miesiącach, co wymaga interwencji lekarskiej.
2. Gojenie się rany po cięciu cesarskim
W przypadku połogu po cięciu cesarskim, gojenie się rany pooperacyjnej jest zazwyczaj dłuższe niż w przypadku gojenia się krocza po porodzie naturalnym. W pierwszych dniach z pewnością bardzo trudno będzie Ci zmieniać pozycję, schylać się czy wstawać z łóżka. Gdy już poczujesz się lepiej, nadal będziesz odczuwać dyskomfort w miejscu rany w postaci ciągnięcia podbrzusza. Jednak tak, jak wspomnieliśmy wcześniej, staraj się chodzić i prostować, gdyż to znacznie sprzyja powrotowi do formy.
Rana po cięciu początkowo będzie zaklejona opatrunkiem, dlatego nie mocz jej – podczas prysznica osłoń ją ręcznikiem. Gdy położna zdejmie Ci opatrunek, możesz już normalnie się umyć, ale nie w wannie, tylko pod prysznicem. Podobnie, jak w przypadku porodu naturalnego, z kąpielą w wannie poczekaj, aż macica przestanie wydalać odchody połogowe.
Podczas połogu możesz korzystać ze sposobów, które przyspieszają zabliźnianie się rany. Powinnaś przede wszystkim ją wietrzyć jak najczęściej jest to możliwe, a także przemywać specjalnymi preparatami zaleconymi przez lekarza.
W okresie połogu powinnaś zrobić wszystko, aby przyspieszyć zabliźnianie się rany – podobnie jak z miejscem po nacięciu krocza, powinnaś ją wietrzyć i przemywać specjalnymi preparatami. Gdy tylko rana będzie zabliźniona, możesz zacząć używać żeli i maści na ranę, które zmniejszą m.in. ryzyko powstania bliznowców. Tego typu produkty zawierają zwykle regenerujący skórę kolagen, który wygładza, zmiękcza i uelastycznia skórę w okolicach powstałej blizny.
Czas gojenia się rany po cesarce wynosi zwykle około kilku tygodni, jednak są przypadki, gdy dolegliwości oraz dyskomfort występują nawet przez kilka miesięcy po porodzie.
Kiedy można zacząć dźwigać po porodzie naturalnym i cesarce?
Po powrocie ze szpitala nie wolno Ci się absolutnie przemęczać, sprzątać czy dźwigać ciężkich przedmiotów (lub pozostałych dzieci w domu). W przypadku porodu naturalnego, dźwiganie jest bardzo niebezpieczne i znacznie opóźnia powrót do formy, gdyż wysiłek, który powstaje w wyniku dźwigania, wyzwala ciśnienie w jamie brzusznej. Taki stan sprawia, że wywierana jest presja na rozluźnione porodem mięśnie krocza, co w konsekwencji może prowadzić do nietrzymania moczu. Co więcej, dźwiganie po porodzie naturalnym znacznie zwiększa ryzyko obniżania się narządów rodnych, a nawet ich wypadania – a to zaburza proces zwijania się macicy, a także sprawia, że mięśnie proste brzucha bardziej się rozchodzą. To wszystko powoduje, że powrót do formy jest znacznie utrudniony.
Nie wolno Ci więc dźwigać fotelika z dzieckiem czy wózka. Jeśli podnosisz dziecko z łóżeczka, wykonuj tę czynność na wydechu, gdyż wtedy powietrze nie będzie wypychało mięśni brzucha oraz narządów rodnych na dół. Nie chodź ponadto po schodach, ponieważ to bardzo osłabia mięśnie krocza.
Jeśli chodzi o dźwiganie po cięciu cesarskim, również obowiązuje Cię absolutny zakaz podnoszenia ciężkich przedmiotów lub noszenia innych dzieci. Dodatkowo musisz uważać na ranę pooperacyjną. W przypadku CC, dźwiganie np. fotelika z dzieckiem może powodować rozejście się szwów nie tylko na skórze, ale także w powłokach brzusznych. Zaleca się nawet, aby podczas kaszlu czy kichania przytrzymywać lekko miejsce po cięciu, gdyż nawet taki wysiłek może być niebezpieczny.
Powrót do formy po porodzie: kiedy można zacząć ćwiczyć?
Aktywność fizyczna jest bardzo korzystna dla organizmu, gdyż powoduje, że tkanki odbudowują się szybciej. Również proces zwijania się macicy jest szybszy i ruch sprawia, że układ mięśniowy funkcjonuje lepiej. Bez wątpienia warto zacząć się ruszać jak najwcześniej, ale oczywiście w granicach rozsądku. Nie chodzi o to, byś nagle kilka dób po porodzie zaczęła robić przysiady czy pompki. Wskazaną na ten okres aktywnością jest poruszanie palcami u nóg, wykonywanie ruchów okrężnych stopami i barkami, delikatne zginanie kolan – to wszystko w celu poprawienia krążenia i także zapobieganiu zakrzepicy żylnej.
1. Aktywność fizyczna po porodzie naturalnym
Dzień po porodzie naturalnym można zacząć ćwiczyć mięśnie dna miednicy, gdyż są one teraz mocno osłabione i jeśli nie zostaną wzmocnione, niestety może dojść do takich powikłań, jak nietrzymanie moczu czy obniżenie się ścian pochwy. To z kolei powoduje dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu, ból, a także problemy natury seksualnej.
Po porodzie naturalnym możesz z powodzeniem rozpocząć delikatną gimnastykę, polegającą na ćwiczeniach oddechowych, napinaniu i rozluźnianiu mięśni karku, ramion i kończyn. Dzięki temu poprawisz krążenie, trawienie, a także wzmocnisz mięśnie. Intensywniejsze ćwiczenia można rozpocząć najwcześniej 6 tygodni po porodzie, po uprzedniej konsultacji z lekarzem lub położną. Mięśnie brzucha można zacząć ćwiczyć najwcześniej 2 miesiące po porodzie.
2. Aktywność fizyczna po cesarce
Regeneracja po cesarce wymaga jeszcze dłuższego czasu, niż po porodzie naturalnym. Dzieje się tak, ponieważ podczas zabiegu naruszone są powłoki brzuszne i konieczny jest dłuższy czas do gojenia się tkanek. W tym czasie – czyli przez ok. 2-3 miesiące po operacji – nie wolno wykonywać żadnych intensywnych ćwiczeń.
Zabieg cięcia cesarskiego jest poza tym bardziej bolesny i mocniej osłabia organizm kobiet niż poród siłami natury. Istotne jest jednak wspomaganie w tym czasie obkurczania się macicy i uruchomienia układu pokarmowego, gdyż to przyspiesza proces gojenia się i powrót do dobrej formy. Zatem gdy minie znieczulenie, ruszaj stopami i palcami, zadzieraj je i ściągaj w dół. Gdy już będziesz mogła wstać z łóżka, spróbuj się wyprostować. Dobrze, jeśli wykonać kilka delikatnych ruchów ramionami. Ćwiczenia takie, jak zginanie nóg w pozycji leżącej czy napinanie ud, możesz zacząć wykonywać w drugiej dobie. Powinnaś także wykonywać ćwiczenia oddechowe torem piersiowym – ale jeżeli czujesz napinanie się brzucha, uciśnij delikatnie miejsce rany dłonią.
Od trzeciej doby możesz zacząć ćwiczenie mięśni dna miednicy (mięśni Kegla). Od piątej doby – o ile nie ma przeciwwskazań lekarza – możesz próbować delikatnie napisać brzuch na leżąco i unosić głowę w tej pozycji.
Po około tygodniu od cięcia cesarskiego możesz zginać nogi w kolanach i opuszczać je raz na jedną, a raz na drugą stronę łóżka. Po 2 tygodniach (do około 10 tygodni po CC) możesz również zacząć unosić biodra w pozycji leżącej na plecach (ale to należy skonsultować wcześniej z lekarzem). Po ok. 2 miesiącach możesz zacząć uprawiać delikatne ćwiczenia, o ile lekarz wyrazi na to zgodę, zapisując się na fitness – np. na zajęcia z jogi lub na basenie.
Powrót do formy seksualnej po porodzie
Teoretycznie pierwszy stosunek można odbyć po zakończeniu się połogu, czyli po 6 tygodniach od porodu. Jednak nie zawsze praktyka jest zgodna z teorią i wiele zależy od tego, jak goją się rany poporodowe i jak czuje się młoda mama. Z pewnością warto zaczekać z pierwszym seksem po porodzie do pierwszej wizyty u ginekologa po zakończeniu połogu, aby zyskać pewność, że wszystko jest w porządku i że połóg przebiegł tak, jak powinien i nie ma powikłań.
Po porodzie naturalnym można zatem rozpocząć współżycie, gdy znikną odchody połogowe oraz gdy rana krocza po ewentualnym nacięciu lub pęknięciu, zagoi się. Ponadto pierwszy stosunek musi być delikatny, gdyż możesz odczuwać ból lub dyskomfort.
Po cięciu cesarskim współżycie można rozpocząć po okresie połogu oraz dopiero wtedy, gdy rana pooperacyjna będzie zabliźniona, a macica zakończy proces oczyszczania się. Zwykle potrzeba ok. 6 tygodni, aby tkanki wokół nacięcia cesarskiego odbudowały się. Mimo to, pierwszy stosunek powinien odbywać się w pozycji, która nie spowoduje ucisku na ranę.
Powrót do formy po porodzie a kolejna ciąża
Istotne jest, aby po porodzie organizm odpowiednio się zregenerował, zanim znów dojdzie do zapłodnienia. Z tego powodu podczas karmienia piersią występuje chwilowa niepłodność – nie dochodzi bowiem do jajeczkowania, jednak nie można traktować laktacji jako antykoncepcji.
Po porodzie naturalnym potrzebujemy około roku, aby organizm zaczął być gotowy do kolejnej ciąży. Jeżeli nadal karmisz piersią, niestety jest to obciążenie dla organizmu i lepiej zaczekać z zapłodnieniem i zdecydować się na dziecko dopiero kilka miesięcy po zakończeniu karmienia, albo wcześniej zakończyć karmienie piersią i przejść na mleko modyfikowane.
Po cięciu cesarskim również należy odczekać minimum rok, zanim dojdzie do zapłodnienia. Niektórzy uważają, że powinno się poczekać nawet 2 lata, aby blizna zdążyła się jak najlepiej zagoić (jeśli będzie zbyt świeża, może dojść do sytuacji jej rozejścia się poprzez rosnące dziecko i rozszerzającą się macicę, co stanowi poważne zagrożenie dla utrzymania ciąży).
