Kalendarz ciąży: 37. tydzień ciąży

37. tydzień ciąży – który to miesiąc?

37. tydzień ciąży to 9. miesiąc – końcówka ciąży. Dziecko ma ok. 3 kg i mierzy ok. 50 cm. Jest już w pełni ukształtowane i dojrzałe. Płuca również są już dojrzałe, a pęcherzyki płucne pokrywa nabłonek. W płucach znajduje się ponadto wystarczająca ilość surfaktantu, aby dziecko mogło samodzielnie oddychać po urodzeniu.

Brzuch w 37. tygodniu ciąży

W 37. tygodniu ciąży macica jest już niżej. Brzuch stale jednak się powiększa – teraz wydaje się, że skóra na nim jest rozciągnięta do granic możliwości. Pilnuj smarowania jej specjalnymi kremami zwiększającymi elastyczność i procesy regeneracji – być może pozwolą Ci uniknąć rozstępów. Smaruj także uda, a szczególnie piersi – te mogą znacznie się powiększyć po porodzie (może pojawić się nawał pokarmu) i wówczas szybko zwiększą swoje rozmiary – a wtedy o rozstępy nietrudno.

Jak wygląda i rozwija się dziecko w 37. tygodniu ciąży?

37. tydzień ciąży to czas, gdy dziecko zaczyna przybierać na wadze nawet 220 g tygodniowo – rozwija się bowiem w dalszym ciągu tkanka tłuszczowa, dzięki której noworodkowi będzie łatwiej utrzymać prawidłową temperaturę ciała po narodzinach.

Dziecko w 37. tygodniu ciąży jest już zazwyczaj praktycznie całkowicie rozwinięte i gotowe do narodzin. Może się jednak zdarzyć, że dziecko urodzone na tym etapie kalendarza ciąży będzie miało problemy z układem oddechowym.

To czas, gdy nadal rozwijają się narządy zmysłów – zaczynają one funkcjonować w następującej kolejności:

• dotyk,
• poczucie równowagi,
• węch,
• smak,
• słuch,
• wzrok.

Jeżeli w macicy brakuje stymulacji zakończeń nerwowych odpowiednich dla danego zmysłu, to zakończenia same wysyłają sygnały oraz tworzą obwody – po nich bezpośrednio po narodzinach będą przesyłane różne informacje do mózgu. Ponadto rozwój zmysłów na tym etapie ciąży jest zależny od siebie wzajemnie, co nazywa się intersensorycznością.

Dziecko przygotowuje się ponadto do życia poza łonem mamy w następujący sposób:

• ćwiczy oddychanie, wdychając i wydychając wody płodowe,
• ssie kciuk (uczy się pobierania pokarmu z piersi),
• mruga (ćwiczy ruchy powiekami),
• kręci się (przygotowuje się do przesuwania w kanale rodnym w trakcie porodu).

Ruchy dziecka w 37. tygodniu ciąży

Na tym etapie powinnaś konieczne kontrolować aktywność dziecka – ruchy niestety przestają być teraz tak intensywne, gdyż Maluch ma coraz mniej miejsca w macicy i jest w pozycji embrionalnej. Na pewno zdarzy się, że dziecko będzie tak spokojne, że zaczniesz się obawiać, czy wszystko jest tak, jak powinno. Wówczas warto pobudzić dziecko, najpierw zjadając coś słodkiego i zaraz kładąc się do pozycji leżącej lub półleżącej. Jeśli przez godzinę nie naliczyć 5-10 ruchów, jest to sygnał, aby jechać na izbę przyjęć – najlepiej położniczą, jeśli taka funkcjonuje w Twojej miejscowości.

37. tydzień ciąży – zmiany w organizmie mamy i objawy

Wydaje się, że brzuch nie może być już większy, ale… może! Teraz powiększa się do przodu i obniża. Dno macicy nie sięga już mostka – znajduje się ok. 3-4 cm poniżej wyrostka mieczykowatego. Jesteś dzięki temu w stanie lepiej oddychać, ale z drugiej strony możesz czuć ból w kroczu, gdyż dziecko uciska na kanał rodny. Ucisk ten jest symptomem nadchodzącego porodu. Niestety powoduje on także większe parcie na pęcherz.

W 37. tygodniu ciąży częściej pojawiają się skurcze przepowiadające Braxtona-Hicksa. Są raczej bezbolesne i nieregularne oraz ustępują przy zmianie pozycji. Jeśli jest inaczej, zgłoś się na izbę przyjęć – mogą to być bowiem skurcze porodowe. Na tym etapie poród jest już bardzo prawdopodobny. Powinnaś mieć spakowaną torbę do szpitala, w której znajdą się rzeczy dla Ciebie i dla dziecka.

>>Zobacz objawy ciąży w innych jej tygodniach - kliknij.<<

Jakie mogą być objawy porodu w 37. tygodniu ciąży?

Zapewne mocno kontrolujesz reakcje swojego ciała i wyczekujesz sygnałów porodu. Są pewne objawy, które jasno wskazują na rozpoczynającą się akcję porodową, ale też takie, które można uznać za fałszywe. O „prawdziwych” objawach porodu pisałam w artykule „Skurcze porodowe i inne objawy – kiedy jechać do szpitala?”. Natomiast pozorne objawy mogą być następujące:

• dno macicy się obniża – od tego czasu może minąć nawet kilka tygodni, zanim dojdzie do porodu,
• stwierdzono rozwarcie szyjki macicy na 1 palec – nie oznacza to jeszcze, że za chwilę urodzisz,
• masz skurcze przepowiadające,
• czujesz ucisk w dole brzucha,
• wypadł Ci czop śluzowy – może on wypaść nawet na kilka tygodni przed porodem, ale należy być czujnym, ponieważ czasami czop śluzowy zwiastuje rozpoczęcie akcji porodowej,
• ból podbrzusza i kłucie w pochwie (takie bóle mogą powodować więzadła oraz ucisk dziecka na kanał rodny).

37. tydzień ciąży a wody płodowe

Na końcówce ciąży może się zdarzyć, ze spadnie ilość płynu owodniowego. Jeśli poziom ten wyniesie poniżej 500 ml, mówimy o małowodziu. Przyczyną może być wówczas wrodzona wada układu moczowego u dziecka lub cukrzyca u jego matki. Zwykle małowodzie nie powoduje powikłań i jest szansa na prawidłowy przebieg ciąży. Należy jednak szczególnie uważnie kontrolować taką ciążę i w miarę możliwości zwiększać ilości wód płodowych (czasami w warunkach szpitalnych).

Na końcówce ciąży lekarz może też stwierdzić wielowodzie – to sytuacja, gdy wód płodowych jest za dużo. Dochodzi wówczas do rozciągnięcia się macicy. Wielowodzie może prowadzić do przedwczesnych skurczy, a to bezpośrednio może spowodować poród przedwczesny. Czasami lekarze decydują o nakłuciu jamy owodniowej i odessaniu nadmiaru wód płodowych.

Zarówno w przypadku małowodzia, jak i wielowodzia, może być konieczne wykonanie cięcia cesarskiego i wcześniejszego zakończenia ciąży.

Przygotowanie do porodu

Na tym etapie powinnaś przygotować się do porodu. Ważna jest torba do szpitala, ale przede wszystkim przygotowanie pod kątem psychicznym. Warto, abyś przeczytała, jak przebiega poród fizjologiczny, jakie są jego etapy i co dzieje się z ciałem kobiety – podczas porodu, jak i w połogu. Należy ponadto ustalić kilka aspektów „technicznych”, takich jak:

• czy chcesz mieć poród rodzinny w towarzystwie partnera, mamy, siostry czy innej bliskiej osoby (może być też przyjaciółka) – jeśli tak, zorientuj się, czy dany szpital respektuje porody rodzinne i na jakich zasadach (wiele szpitali od czasu pandemii COVID-19 pozwala na towarzystwo innej osoby podczas porodu od rozwarcia 6 cm); obecność osoby bliskiej podczas porodu znacznie ułatwia ten proces i dodaje matce siły – to także naturalny sposób na łagodzenie bólu podczas porodu; osoba towarzysząca może ponadto przeciąć pępowinę, jeśli tego sobie życzysz,
• czy chcesz mieć położną na wyłączną pomoc przy porodzie – w niektórych szpitalach jest możliwość takiego umówienia się z położna i usługa ta jest dodatkowo płatna,
• czy chcesz mieć poród w wodzie i czy szpital oferuje taki poród,
• w jakiej pozycji chcesz rodzić,
• czy chcesz być aktywna podczas porodu,
• na jakie metody łagodzenia bólu porodowego się godzisz (np. znieczulenie dożylne, zewnątrzoponowe, gaz rozweselający czy tylko metody niefarmakologiczne),
• czy zamierzasz karmić piersią od razu po porodzie,
• czy zezwalasz na wykonanie lewatywy (sprawi ona, że podczas porodu nie oddasz stolca),
• czy zezwalasz na golenie włosów z okolic intymnych.

USG w 37. tygodniu ciąży i inne badania

Ostatnie badanie należało wykonać ok. 32. tygodnia – wówczas lekarz weryfikował ułożenie płodu, ilość wód płodowych, gabaryty dziecka, stan łożyska. Twój lekarz może Ci zaproponować również na tym etapie kolejne badanie USG – aby ocenić stan ciąży. Warto je wykonać, aby mieć pewność, że wszystko przebiega zgodnie z normami.

Inne badania w 37. tygodniu ciąży to m.in. powtórzenie badania w kierunku VDRL oraz WR. To rutynowe badania, dzięki którym można wykryć u matki kiłę i jeśli okaże się, że jest ona zakażona, lekarze mogą zminimalizować ryzyko wystąpienia kiły u dziecka. Ponadto należy wykonać badanie w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B, czyli WZW B. Jeśli jesteś nosicielką tego wirusa, konieczne będzie zaraz po urodzeniu podać Maluszkowi immunoglobulinę – dzięki niej lekarze są w stanie zapobiec ewentualnym uszkodzeniom wątroby.

Bibliografia

• Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące cięcia cesarskiego, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018, tom 3, nr 4, strony 159–174.
• Rekomendacje PTG dotyczące opieki okołoporodowej i prowadzenia porodu. Ginekol Pol. 2009, 80, 548-557.
• Aniszewska M., Cianciara J., Kubicka J., Radkowski M. Transmisja wertykalna HCV — czynniki predysponujące i częstość zakażenia. Pediatria Polska 2004; 5: 351–361.
• Lee C., Gong Y., Brok J., Boxall E.H., Gluud C. Ocena skuteczności uodporniania przeciwko WZW typu B noworodków matek HBs dodatnich — metaanaliza. Medycyna Praktyczna Pediatria 2006; 3.