Pleśniawki u dziecka – domowe sposoby leczenia

Czym są pleśniawki i jak wyglądają?

Pleśniawki to powszechna infekcja grzybicza u dzieci powodowana przeważnie drożdżakiem Candida albicans. Dotyczy błony śluzowej jamy ustnej. Pleśniawki można rozpoznać po białym nalocie w postaci niewielkich plamek na języku, po wewnętrznej stronie policzków, czasami również po wewnętrznej części warg. Mogą również lokalizować się na podniebieniach i w gardle, a w zaawansowanym stadium przechodzą do układu pokarmowego i innych organów. Dolegliwości związane z pleśniawkami głównie dotyczą noworodków, niemowląt i małych dzieci, rzadziej osoby dorosłe. Leczenie pleśniawek nie jest skomplikowane, ale tylko jeśli szybko zauważymy pierwsze objawy i wdrożymy odpowiednie działania, nie dopuszczając do rozwoju zakażenia.

Jakie dolegliwości powodują pleśniawki u dziecka?

Pleśniawki mogą powodować ból języka i gardła. Niekiedy jednak poza białym nalotem na języku, nie sprawiają żadnego dyskomfortu. Wraz z rozwojem zakażenia i tworzenia się coraz większych skupisk nalotu, następuje nasilenie objawów, szczególnie bólowych, co może sprawiać problemy ze spożywaniem posiłków i piciem napojów, chrypkę, a nawet podwyższoną temperaturę.

Dziecko, które ma pleśniawki, jest niespokojne, rozdrażnione, osłabione. Grzybicze zmiany rozprzestrzeniają się dalej – na gardło, przełyk, a nawet tchawicę, oskrzela czy układ pokarmowy. W tej sytuacji powodują już o wiele poważniejsze dolegliwości. Nie powinno się zatem bagatelizować pierwszych oznak zakażenia grzybiczego u dziecka.

Pleśniawki – objawy i przyczyny powstawania

Pleśniawki najczęściej dotyczą noworodków i niemowląt, ponieważ ich organizmy są jeszcze bardzo słabe, jeśli chodzi o obronę przed drożdżakami – nie posiadają bowiem w pełni wykształconych mechanizmów ze strony układu immunologicznego. Stąd też często pleśniawki na języku są widoczne już u noworodków i mogą wystąpić kilka dni po narodzinach – wówczas do zakażenia mogło dojść podczas porodu, gdy dziecko przechodziło przez drogi rodne matki. W późniejszym okresie pleśniaki u niemowlaka wynikają głównie ze ssania mleka z zainfekowanej już drożdżakiem piersi matki lub z braku odpowiedniej dbałości o higienę butelek (czyli codzienne wyparzanie i każdorazowe mycie butelki). Często pleśniawki pojawiają się również z powodu braku higieny jamy ustnej czy też wkładania do buzi brudnych rączek, smoczków, zabawek – z tego względu częściej spotyka się pleśniawki u dzieci, które ząbkują, ponieważ wtedy w ich buzi ląduje dosłownie wszystko, co można ugryźć. Częściej pleśniawki dotyczą także dzieci z obniżoną odpornością czy podczas antybiotykoterapii. Niekiedy powodem pleśniawek na języku u dziecka jest oblizywanie przez rodziców smoczka przed włożeniem go do buzi dziecka.

Domowe sposoby na pleśniawki

Domowe sposoby na pleśniawki u dziecka na języku czy w gardle, mogą okazać się skuteczne, jeśli zakażenie dopiero się rozwija. Z drugiej jednak strony pamiętajmy, że domowe sposoby nie są w stanie zastąpić profesjonalnego, farmakologicznego leczenia, dlatego nie stosujmy ich na własną rękę czy zamiast terapii zaleconej przez pediatrę. Jeśli zauważymy pleśniawki u dziecka, należy najszybciej skonsultować się z lekarzem i zastosować jego zalecenia, natomiast domowe sposoby mogą być jedynie wsparciem w walce z zakażeniem, aby szybciej ustąpiło i nie rozprzestrzeniło się dalej. Jakie są domowe sposoby na pleśniawki? To m.in.:

• płukanie buzi dziecka naparem z rumianku (działa odkażająco),

• smarowanie jamy ustnej żelem lub kremem z apteki bez recepty, który jest przeznaczony do leczenia infekcji grzybiczej – ale musi być dostosowany do wieku dziecka,

• delikatne przykładanie lodu przez pieluszkę tetrową lub gazę do miejsc, które są zmienione chorobowo – jeśli dziecko odczuwa ból (zimno złagodzi dolegliwości bólowe),

• unikanie podawania dziecku gorących lub ostrych potraw i kwaśnych napojów,

• dbanie o odpowiednie nawodnienie dziecka – dobrze, aby piło ono dużo wody lub jeśli nie ukończyło 6. miesiąca życia, było często karmione mlekiem (aby nie dopuszczać do wysuszenia błon śluzowych),

• dbanie o higienę jamy ustnej – codzienne przemywanie (nawet kilkukrotne) jamy ustnej gazikiem nasączonym przegotowaną wodą,

• dbanie o higienę przedmiotów, z którymi dziecko ma kontakt, aby nie doszło do wtórnego zakażenia, czyli regularne wyparzanie smoczków, butelek, gryzaków czy zabawek, które Maluch wkłada do buzi,

• dbanie o higienę brodawek sutkowych i wyleczenie ewentualnej infekcji (być może dziecko zakaziło się od matki podczas karmienia piersią, jeśli na brodawce już rozwijała się infekcja – należy wówczas smarować brodawki odpowiednia maścią zaleconą przez lekarza).

Często po wdrożeniu powyższych kroków problem pleśniawek znika, jednak jeśli się tak nie dzieje, konieczne jest zastosowanie specjalnych maści zawierających substancje niszczące grzyby – takie produkty są przepisywane przez lekarza pediatrę. Być może zaleci on również pędzlowanie jamy ustnej.

Domowe sposoby na zapobieganie pleśniawkom

Poza sposobami na leczenie pleśniawek w domu, warto poznać metody, które mogą skutecznie zapobiec ich pojawieniu się. Aby nie dopuścić do rozwoju pleśniawek u dziecka, warto wdrożyć takie działania profilaktyczne, jak:

• podawanie probiotyku przeznaczonego dla dzieci na odporność,

• podawanie dziecku witaminy D3 – również dla wzmocnienia odporności,

• dbanie o zbilansowaną dietę,

• dbanie o właściwą higienę jamy ustnej, szczególnie podczas ząbkowania,

• dbanie o czystość rąk,

• regularne wyparzanie smoczków i butelek,

• mycie piersi przed każdym karmieniem i po karmieniu,

• podawanie dziecku tylko czystego smoczka,

• dbanie o higienę zabawek.

Pleśniawki u dziecka – kiedy do lekarza?

Jeśli zauważymy u dziecka pleśniawki, natychmiast powinniśmy umówić się do lekarza. Nie powinno się ponadto ścierać samodzielnie nalotu z języka, ani też smarować błon śluzowych jamy ustnej żadnymi specyfikami bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. W wyniku takiego działania może dojść do krwawienia z języka, a nawet zaostrzenia infekcji. Domowe sposoby mogą być wdrożone dopiero po konsultacji z lekarzem i – tak jak wspomniałam – głównie jako leczenie uzupełniające wskazaną przez pediatrę terapię.

Lekarz zapewne zaleci nam specjalne preparaty na pleśniawki dla dziecka. Z reguły leczenie polega na delikatnym przecieraniu zmian, smarowaniu lub płukaniu miejsc zmienionych chorobowo z użyciem specjalnych preparatów u działaniu przeciwgrzybiczym. Leki na pleśniawki dla niemowląt i małych dzieci mają zwykle postać maści, roztworów, żeli lub kremów – i dostępne są zarówno bez recepty, jak i z przepisu lekarza. Częstym zaleceniem jest pędzlowanie jamy ustnej z użyciem gencjany – to roztwór krystalicznego fioletu – lub nystacyny (to antybiotyk o działaniu przeciwgrzybiczym). Jeśli lekarz podejrzewa poważniejszą infekcję lub rozprzestrzenianie się zakażenia poza błonę śluzową jamy ustnej, może zalecić doustną farmakoterapię. W przypadku gdy zmianom grzybiczym towarzyszy infekcja bakteryjna, co jest dość częste, może konieczne być wdrożenie antybiotyku doustnego oraz probiotyku zapobiegającego rozmnażaniu się drożdżaków w organizmie.

Bibliografia

• K. Emerich, A. Wal-Adamczak, M. Sobczak: Jama ustna dziecka bez tajemnic. Poradnik stomatologiczny dla pediatrów i lekarzy rodzinnych. Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o., Lublin 2015.

• R. Górska: Diagnostyka i leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej. Med Tour Press International, Warszawa 2011.