34. tydzień ciąży - który to miesiąc?
34. tydzień ciąży to połowa 8. miesiąca. Poród już niedługo! Dziecko ma już ponad 2 kg, ale do porodu przybierze jeszcze ok. 1-1,5 kg. Choć to końcówka ciąży, okres ten zacznie Ci się bardzo dłużyć – przez niewygodny brzuch, złe samopoczucie, ale też chęć poznania dziecka. Czas ten może Ci umilić zajęcie się przygotowaniami do powitania noworodka. Kompletuj wyprawkę, zróbcie z partnerem ostatnie poprawki remontowe, przygotuj jedzenie na zapas – przyda Ci się w połogu! Ale pamiętaj, żeby się nie przemęczać – na tym etapie nadmierny wysiłek może być niebezpieczny.
Brzuch w 34. tygodniu ciąży
W 34. tygodniu ciąży brzuch wyraźnie się powiększa – a Ty możesz przybierać na wadze szybciej, niż dotychczas. Dzieje się tak, ponieważ dziecko intensywnie rośnie. Cały czas pamiętaj jednak, aby kontrolować swoją wagę.
Na tym etapie wiele kobiet doświadcza pierwszych rozstępów na brzuchu – powstają w wyniku szybkiego rozciągania się lub zrywania włókien kolagenowych. Staraj się 2-3 razy dziennie smarować skórę ud, brzucha i piersi specjalnymi preparatami dla kobiet w ciąży – aby zminimalizować przykre efekty i spowodować, że skóra po porodzie zregeneruje się szybciej.
Pomiędzy 34. a 36. tygodniem brzuch może się obniżyć, co jest sygnałem, że poród się zbliża.
34. tydzień ciąży – jak wygląda i rozwija się dziecko?
Na końcówce ciąży dziecko rośnie bardzo szybko. W 34. tygodniu ma ok. 2200 g (norma wynosi od 1857 do 2903 g). Wymiary dziecka na tym etapie również są spore – ma ok. 40-50 cm wzrostu. Do porodu urośnie zaledwie kilka centymetrów. Wygląda już właściwie jak noworodek. Otwiera i zamyka oczy. Może mieć czkawkę. Jego paznokcie sięgają czubków palców.
W 34. tygodniu dziecko może zacząć układać się głową w dół, jeśli jeszcze tego nie zrobiło – tym sposobem przygotowuje się do porodu. Przy takim ułożeniu niemal zawsze możliwy jest poród naturalny. Jeśli dziecko jest ułożone miednicowo, istnieje jeszcze ok. 75% szansy, że się obróci w pozycję główkową. Natomiast w sytuacji, gdyby do dnia porodu tak się nie stało, a ma to być Twój pierwszy poród, być może konieczne będzie cięcie cesarskie.
Jeśli urodziłabyś na tym etapie kalendarza ciąży, dziecko miałoby ogromne szanse na przeżycie – niemal takie, jak dziecko donoszone. Podobnie też wysoka jest szansa na prawidłowy rozwój i uniknięcie powikłań związanych z wcześniactwem (ryzyko jest o wiele niższe niż jeszcze 2-3 tygodnie temu). Jeśli z jakichś powodów doszłoby do porodu przedwczesnego, dziecko będzie prawdopodobnie zdrowe i będzie rozwijało się, jak jego rówieśnicy. Istotne jest jednak, aby poród odbył się w otoczeniu personelu medycznego oraz w szpitalu, gdzie jest dostęp do specjalistycznej aparatury, która czasami musi być wykorzystana do wspomagania czynności życiowych lub zachowania odpowiedniego poziomu ciepłoty ciała (inkubator) wcześniaka.
W 34. tygodniu dziecko ma w pełni rozwinięty układ pokarmowy: potrafi wydzielać niezbędne enzymy do trawienia pokarmu matki. Niestety problemy nadal mogą pojawić się w przypadku układu oddechowego – ten nie jest jeszcze całkiem rozwinięty i w razie porodu w 34. tygodniu, być może konieczne będzie początkowo wspomaganie oddychania.
Rozwój przechodzi układ płciowy. U dziewczynek rozwijają się w dalszym ciągu jajniki. U chłopców jąderka znajdują się w mosznie, natomiast jądra na tym etapie zstępują z tylnej części jamy brzusznej na docelowe miejsce – do końca tygodnia powinny już znaleźć się w mosznie. Jeśli nie stanie się tak do dnia porodu, u dziecka stwierdzi się tzw. wnętrostwo, które dotyka ok. 3% chłopców. U niektórych z nich jądra zstępują samodzielnie w kilka miesięcy po porodzie, ale jeśli nie dojdzie do tego do 1. roku życia, konieczny będzie zabieg chirurgiczny.
W 34. tygodniu dziecko w większości kończy rozwój fizyczny. Mimo to, czaszka nadal jest bardzo elastyczna, a kości nie są zespolone – będzie tak do samego porodu, aby główka mogła przecisnąć się przez kanał rodny.
34. tydzień ciąży – zmiany w organizmie mamy i objawy
Możesz miewać coraz większe problemy z obrzękami nóg i rąk – zwłaszcza stóp i dłoni. To ostatni dzwonek na ściągnięcie wszystkich pierścionków – później możesz mieć z tym problem, bo obrzęki będą się powiększać – co wynika ze zwiększonej resorpcji wody w organizmie i zmianami hormonalnymi. Jeśli jednak obrzęki pojawiłyby się nagle, albo stałyby się bardzo duże, może to być objaw rozwijającego się stanu przedrzucawkowego. Sprawdź w takiej sytuacji ciśnienie tętnicze. Jeśli będzie miało ono wartości powyżej 140/90, koniecznie jedź na izbę przyjęć. Niestety to powikłanie wymaga niekiedy wcześniejszego zakończenia ciąży, ponieważ może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu – zarówno dziecka, jak i matki.
W 34. tygodniu coraz mocniej może doskwierać niestrawność, wzdęcia, zgaga i ból żołądka – jest to spowodowane coraz większym brzuchem, który uciska na narządy układu pokarmowego. Utrudnia to zarówno oddychanie (macica podchodzi już prawie pod łuki żebrowe), jak i trawienie. Ważne jest, aby zjadać w tej sytuacji niewielkie porcje, ale często, a także unikać pokarmów ciężkostrawnych. Konieczne jest spożywanie dużych ilości błonnika w towarzystwie dużych ilości wody – dzięki temu unikniesz zaparć i wynikających z nich w ciąży hemoroidów (a tych jest ciężko się pozbyć po ciąży).
Wiele kobiet ma na tym etapie narastające bóle pleców w odcinku krzyżowym i lędźwiowym. Spróbuj częściej odpoczywać, a partner niech codziennie wykona Ci delikatny masaż bolących okolic. Ponadto staraj się utrzymywać w ciągu dnia prawidłową postawę: nie garb się, siedź z wyprostowanymi plecami. Często zmieniaj pozycję i możliwe często odpoczywaj na lewym boku w pozycji leżącej.
Może narastać zmęczenie i wyczerpanie. Niestety będzie ono jeszcze większe, gdyż coraz gorzej się wysypiasz i masz większe problemy z poruszaniem się. Ponadto wkładasz o wiele większy wysiłek w oddychanie czy trawienie – to również wyczerpuje organizm. W tych ostatnich tygodniach powinnaś zatem pomyśleć o odpoczynku i zwolnieniu lekarskim z pracy – jeśli jeszcze jesteś aktywna zawodowo. Złe samopoczucie w ciąży może być podstawą do jego wystawienia. Porozmawiaj o tym ze swoim ginekologiem oraz pracodawcą.
Na tym etapie możesz mieć także uczucie suchości oczu i ich podrażnienia – to wynik zmniejszonej produkcji łez wskutek zmian hormonalnych. Zapytaj farmaceutę w aptece o krople do oczu bezpieczne dla kobiet w ciąży. Możesz też zastosować do zwilżania oczu sól fizjologiczną z wyprawki dla noworodka – ma ona stężenie NaCI 0,9%. Zadbaj także o odpowiednie nawilżenie powietrza w mieszkaniu – dobrze jest pomyśleć o np. nawilżaczu powietrza, który przyda się także, gdy w domu będzie noworodek (suche powietrze nie sprzyja tak małym dzieciom – trzeba dbać o odpowiednie nawilżenie powietrza, zwłaszcza jeśli dziecko będzie miało problemy skórne czy z układem oddechowym).
34. tydzień to okres, gdy kobieta w ciąży może doznać pregnezji – to kłopoty z pamięcią oraz koncentracją występujące na końcówce ciąży.
Skurcze i poród w 34. tygodniu ciąży
Coraz częściej możesz doświadczać skurczy Braxtona-Hicksa – mogą one ponadto być nieco silniejsze niż wcześniej i trudne do odróżnienia od skurczy porodowych. Zapamiętaj, że skurcze przepowiadające są nieregularne, nie narastają w czasie, powinny ustąpić po zmianie pozycji czy wzięcia ciepłego (nie gorącego!) prysznica. Jeśli są regularne, coraz silniejsze i nie ustępują po wspomnianych zabiegach, szybko jedź do szpitala – może to być objaw porodu przedwczesnego. Jeśli dodatkowo czujesz kłucie i ból w podbrzuszu, być może dochodzi do skracania się szyjki macicy – może się tak zdarzyć nawet na wiele tygodni przed terminem porodu. Niewydolna szyjka macicy również może powodować przedwczesny poród. Jeśli lekarz stwierdzi skracanie szyjki na tym etapie, być może uda się jeszcze powstrzymać przedwczesny poród, ale wymogiem będzie leżenie (w domu lub szpitalu) bądź założenie szwu szyjkowego lub tzw. pessaru.
Symptomem rozpoczynającego się porodu przedwczesnego może być także odejście czopa śluzowego, sączenie są bądź odejście wód płodowych, nasilający się ból w krzyżu.
Jeśli dojdzie na tym etapie do porodu przedwczesnego, szanse na przeżycie dziecka wynoszą prawie 100%. Być może dziecko trafi do inkubatora na kilka tygodni, ale w wielu przypadkach nie będzie to konieczne, gdyż wcześniak jest już dobrze rozwinięty.
34. tydzień ciąży – USG i inne badania
W 34. tygodniu lekarz może wykonać USG. Na tym etapie dziecko będzie miało średnio 2200 g. Jeśli zdecydowałaś się na USG 3D lub 4D, będziesz mogła już bardzo wyraźnie zobaczyć rysy twarzy dziecka – o ile jest odpowiednio odwrócone. Do innych badań, które należy wykonać na tym etapie ciąży (między 34. a 37. tygodniem) należą:
- morfologia krwi,
- badanie ogólne moczu,
- badanie w kierunku przeciwciał anty-HCV,
- badanie w kierunku przeciwciał anty-HIV,
- badanie na VDRL,
- badanie na antygen Hbs,
- badanie GBS.
Ostatnie z badań wykonuje się na końcówce ciąży i można zdiagnozować, czy matka posiada zakażenie paciorkowcami – to bardzo częste u kobiet w ciąży i niestety niebezpieczne, ponieważ może powodować poród przedwczesny, zakażenie układu moczowego bądź zapalenie błony śluzowej macicy, a nawet posocznicę. Niestety GBS może też przejść na noworodka w trakcie porodu, co może powodować u niego zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub nawet sepsę (posocznicę).
Na szczęście jeśli wiemy o tym, że mamy GBS (po to właśnie robi się badanie między 34. a 37. tygodniem), możemy zmniejszyć ryzyko wystąpienia tych powikłań – lekarz może zalecić antybiotyk, aby pozbyć się bakterii – leczenie trwa wówczas min. 7 dni, ale na wynik z ponownego posiewu czeka się ok. 4-5 dni. Standardem jest ponadto podanie antybiotyku, gdy poród się rozpocznie (w przypadku dodatniego wyniku GBS) – profilaktyka taka ma jednak sens tylko wtedy, gdy otrzymasz lek minimum na 4 godziny przed urodzeniem dziecka. Po porodzie dziecko będzie specjalnie monitorowane pod kątem powikłań – zostanie mu np. zbadane CRP 2-3 razy co 12 godzin. Jeśli CRP będzie dodatnie, konieczne będzie przekazanie noworodka na oddział noworodkowy i rozpoczęcia leczenia antybiotykiem przez 7-10 dni.
Co istotne, wynik z GBS jest ważny tylko przez 6 tygodni. Jeśli np. nie urodziłaś, a minął termin porodu – a badanie na GBS robiłaś np. w 34. tygodniu – to musisz ponownie wykonać posiew, najlepiej na tydzień przed końcem ważności poprzedniego badania.
Bibliografia
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wykrywania nosicielstwa paciorkowców grupy B (GBS) u kobiet w ciąży i zapobiegania zakażeniom u noworodków. Ginekol. Pol., 2008, 79, 221–223.
- Standard Opieki Okołoporodowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100).
- Rekomendacje Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu, „Ginekologia po Dyplomie” 2006, s. 59-66.
