28. tydzień ciąży – który to miesiąc?
28. tydzień ciąży to 7. miesiąc i III trymestr. Do porodu pozostało już tylko 12 tygodni! To bardzo mało – warto na tym etapie pomyśleć, czy jesteś do przygotowana do ewentualnego porodu przedwczesnego. Teraz już wiele może się wydarzyć!
Dziecko urodzone w 28. tygodniu ciąży jest jeszcze niedojrzałe, ale szanse na przeżycie są już bardzo wysokie – wynoszą 90-95%! Wcześniak urodzony o tym czasie wymaga jednak szczególnej opieki – musi trafić do inkubatora, ponieważ potrzebuje ciepła, wilgoci i stałego monitorowania wszystkich funkcji życiowych. W 28. tygodniu jest już co prawda wykształcony układ pokarmowy, mózg, serce i układ oddechowy, ale nie są one jeszcze gotowe do samodzielnej pracy, aby utrzymać dziecko przy życiu – konieczne jest wsparcie personelu medycznego oraz specjalistycznego sprzętu.
28. tydzień ciąży – brzuch i waga mamy
W 28. tygodniu ciąży dno macicy znajduje się ok. 7 cm nad pępkiem. To już bardzo wysoko i możesz mieć wrażenie, że macica zapełnia Ci cały brzuch – ale to nie koniec zmian: będzie się ona jeszcze bardziej powiększać i wędrować ku górze, aż zaczniesz czuć wyraźnie ucisk na żebra. To normalne! Macica przestaje rosnąć dopiero za 8-10 tygodni.
Waga w 28. tygodniu wzrosła o ok. 8 kg w porównaniu do wagi sprzed ciąży – o ile miałaś prawidłowe BMI. Jeśli miałaś nadwagę, wskazany jest niższy przyrost wagi – zaledwie 3-4 kg.
Jak wygląda i rozwija się dziecko w 28. tygodniu ciąży?
W 28. tygodniu ciąży dziecko nadal może przyjmować różne pozycje – jeszcze nie musi być ustawione główką w dół, Niedługo się to jednak zmieni, gdy zabraknie mu miejsca do tak swobodnego poruszania się. Obecnie Maluszek ma ok. 40 cm i waży ponad 1 kg.
Szybko rośnie i wciąż się zmienia. Meszek płodowy powoli zanika – pozostaje teraz na ramionach i pleckach, ale zdarza się, że dziecko urodzone o terminie nadal ma meszek płodowy nawet na twarzy – znika on dopiero po porodzie. Nadal rosną włosy na głowie i paznokcie, chociaż włosy to sprawa mocno indywidualna: niektóre dzieci rodzą się całkiem łyse, a inne mają burzę loków. Z czasem jednak włosy wypadają i są zastępowane przez właściwe włosy do ukończenia 1. roku życia.
Rozwój dziecka pod względem układu nerwowego jest teraz bardzo intensywny – szczególnie rozwój mózgu. Dotąd jego powierzchnia była płaska, a teraz tworzy się na niej pofałdowanie i można już rozróżnić aż 6 warstw kory mózgowej. Ponadto nadal trwa proces mielinizacji włókien nerwowych. Ponadto z powodu coraz mniejszej ilości miejsca w macicy, dziecko nie ma już możliwości swobodnego koziołkowania, jak jeszcze 2-3 tygodnie temu – dzięki temu zaczyna ono ćwiczyć inne umiejętności, m.in. wykonuje już precyzyjne ruchy mimiczne czy też angażuje do racy różne partie swojego mózgu: powstają dzięki temu połączenia między komórkami oraz wzorce pamięciowe ruchów. Kształtuje się odruch ssania, odruch poszukiwania pokarmu, odruch chwytny oraz odruch kroczenia.
Dochodzi także do przełomu w rozwoju układu oddechowego: wcześniej oddechy pojawiały się nieregularnie i spontanicznie – teraz oddech jest regularny i reprezentuje poziom aktywności dziecka. Dojrzewają ponadto płuca oraz produkują coraz to większe ilości substancji, która zapobiega sklejaniu się płuc oraz ich zapadaniu podczas wydechu (surfaktant). Niestety dziecko ma jeszcze za mało surfaktantu, aby mogło całkowicie samodzielnie oddychać po urodzeniu, gdyby doszło na tym etapie do porodu.
Zaczyna ono także regularnie ziewać – pojawiają się nawet całe cykle ziewania. Może ponadto zmieniać swoją pozycję na główkową – kieruje głowę do kanału rodnego, ale może mu to zająć jeszcze kilka tygodni. Jeśli nie obróci się, dopóki ma wystarczająco miejsca, z czasem może już nie mieć możliwości, aby tego dokonać i wówczas konieczne może być cięcie cesarskie.
Ruchy dziecka w 28. tygodniu ciąży – jak je liczyć?
Na tym etapie istotne jest kontrolowanie aktywności dziecka poprzez liczenie jego ruchów. Słabe ruchy dziecka mogą bowiem wskazywać powikłania. Jeżeli jednak zaczynamy liczyć i nic nie czujemy, nie powinno się wpadać w panikę – być może dziecko akurat śpi. Najpierw warto pobudzić dziecko i dopiero wtedy zacząć liczenie ruchów.
Staraj się liczyć ruchy dziecka 2 razy na dobę – rano (aktywność będzie wtedy mniejsza) oraz wieczorem (aktywność wzrasta).
Jak dokładnie liczyć ruchy dziecka? Zjedz coś i połóż wygodnie. Zacznij liczenie ruchów przez 10 minut. Zwracaj uwagę na każdy ruch, który poczujesz. Jeżeli nie doliczysz się 5-10 ruchów w ciągu godziny, napij się czegoś, zjedz kostkę czekolady, zrób kilka kroków i ponownie się połóż, aby zacząć liczenie ruchów. Jeżeli znów przez godzinę nie naliczysz 10 ruchów, skonsultuj się niezwłocznie z lekarzem. Podobnie powinnaś postąpić, jeśli ruchy są słabe. Warto jechać na położniczą izbę przyjęć – lepiej dmuchać na zimne. Tam lekarze zbadają tętno płodu, wykonają USG i być może zapis KTG. Będziesz mieć pewność, że wszystko jest w porządku, a jeśli słabe ruchy wskazywały na powikłania, lekarze szybko zajmą się Tobą i dzieckiem.
28. tydzień ciąży – na co zwrócić uwagę?
Macica systematycznie się powiększa – brzuch rośnie o ok. 1 cm tygodniowo. Z tygodnia na tydzień będziesz przybierać ok. 0,5 kg. Możesz odczuwać skurcze przepowiadające Braxtona-Hicksa, ale tak jak pisaliśmy w poprzednich tygodniach Kalendarza Ciąży, nie musisz ich wcale w ciąży doświadczyć. Jeśli jednak czujesz skurcze, to są one normalnym stanem, o ile nie są regularne, nie są bolesne oraz nie nabierają na sile w czasie. Ustępują ponadto przy zmianie pozycji lub po wzięciu ciepłego prysznica. W przypadku skurczów porodowych, te są regularne, coraz silniejsze i częstsze, a także nie ustępują przy zmianie pozycji – musisz wówczas szybko jechać na izbę przyjęć, ponieważ może rozpoczynać się właśnie poród. Jeśli chodzi o skurcze przepowiadające, są one niegroźne – przygotowują bowiem macicę do porodu i są bardziej lekkim napinaniem, a niżeli typowymi skurczami.
W 28. tygodniu warto pomyśleć o przygotowaniach do porodu i przyjęcia noworodka w domu. Nieocenioną pomoc w tym zakresie przyniosą Ci położne i inni specjaliści ze szkoły rodzenia. Tego typu szkoły funkcjonują stacjonarnie praktycznie w każdym mieście – a wiele z nich prowadzi także lekcje online, dzięki czemu przygotujesz się do nowej roli bez wychodzenia z domu! Szkoła rodzenia jest szczególnie przydatna w przypadku kobiet, które jeszcze nie rodziły i oczekują na pierwsze dziecko. Nauczysz się karmienia piersią, przewijania noworodka, ubierania go, prawidłowego noszenia. Poznasz także techniki łagodzenia bólu porodowego, a także techniki prawidłowego oddychania podczas porodu, które mogą go ułatwić. Położne pokażą Ci, jak masować krocze, aby uniknąć nacięcia w trakcie porodu, a także jak ćwiczyć mięśnie Kegla, by uniknąć nietrzymania moczu po porodzie.
Kolejna sprawa, o której warto teraz pomyśleć, to wyprawka. Mowa jest nie tylko o wyprawce dla noworodka po przybyciu do domu, ale także dla Ciebie – do szpitala i do porodu. Konieczne jest też spakowanie torby do szpitala dla noworodka. Pamiętaj, że na tym etapie rodzi się już całkiem spory odsetek dzieci, więc musisz być przygotowana na każdą ewentualność – aby w razie rozpoczynającego się porodu chwycić już spakowane torby i ruszyć do szpitala, bez obawy, że nie masz pidżamy, śpioszków dla dziecka czy pieluch.
W 28. tygodniu ciąży możesz odczuwać coraz silniejsze bóle pleców, co jest związane z rosnącym dzieckiem i powiększającym się brzuchem. Koniecznie chodź na płaskiej podeszwie, często odpoczywaj na lewym boku oraz poproś partnera o delikatny masaż dolnego odcinka pleców. W spaniu natomiast pomocna będzie poduszka dla kobiet ciężarnych – w kształcie rogala. Obok bólu pleców, rosnący brzuch może spowodować coraz większą męczliwość, spłycenie oddechu i niezdarność w poruszaniu się. To normalne i minie po ciąży, więc się nie przejmuj. Po porodzie minie także zgaga, wzdęcia i zaparcia.
Wiele kobiet na tym etapie doświadcza syndromu wicia gniazda – zaczniesz remontować pokój dla dziecka i kupować cały ekwipunek dla malucha. I dobrze! Na pewno poprawi Ci to humor i zajmie głowę, dzięki czemu przestaniesz wyobrażać sobie najgorsze scenariusze związane z ciążą i rozwojem dziecka. Szykowanie wyprawki może napawać optymizmem i przybliża nas do momentu, jakim jest powitanie Maluszka!
28. tydzień ciąży – jakie objawy powinny niepokoić?
W czasie ciąży często zdarza się zapalenie dziąseł, a także różne choroby przyzębia. Zwykle objawem jest krwawienie z dziąseł podczas szczotkowania. Objaw ten może być normalny dla ciąży, ale nie zawsze – lepiej skonsultować go niezwłocznie ze stomatologiem, gdyż nieleczone choroby przyzębia w ciąży mogą powodować przedwczesny poród.
Inne niepokojące objawy w tym tygodniu, które powinny zmotywować Cię do rychłego odwiedzenia lekarza (a najlepiej pojechania szybko do szpitala) to m.in. krwawienie lub plamienie, ból w pachwinach, narastający ból brzucha, ból podbrzusza w towarzystwie bólu pleców, słabo wyczuwalne ruchy dziecka. Mogą to być zwiastuny porodu przedwczesnego lub innych powikłań.
Konflikt serologiczny w ciąży
Konflikt serologiczny występuje wtedy, gdy organizm matki wytwarza przeciwciała przeciwko krwinkom dziecka, który rozwija się w jej macicy – następuje to w sytuacji, gdy krwinki dziecka dostają się do krwi matki. Zwykle następuje to podczas krwawienia, które towarzyszy porodowi lub poronieniu – przeciwciała matki mogą wówczas zagrażać dziecku, ale dopiero z kolejnej ciąży. Przechodzą one przez łożysko do krwi dziecka i sprawiają, że uszkadzane są jego krwinki czerwone, co prowadzi m.in. do niedokrwistości u dziecka – jeśli nie jest to leczone, może prowadzić do zgonu.
Konflikt serologiczny występuje zwykle w układzie Rh, gdy mama jest Rh- ujemna, a dziecko Rh- dodatnie. Można zapobiegać konfliktowi poprzez domięśniowe podanie matce immunoglobuliny antyD – blokuje ona występowanie przeciwciał. Podaje się ją w ciągu maksymalnie 72 godzin po porodzie, gdy personel medyczny wykaże, że dziecko jest Rh- dodatnie, a mama nie ma już wytworzonych przeciwciał. Niekiedy podaje się immunoglobulinę już w 28. tygodniu ciąży, co stanowi dodatkową dawkę – ale w Polsce obecnie nie jest to stosowana praktyka, ponieważ immunoglobulina ma wysoką cenę.
Istotne jest, aby konflikt serologiczny został szybko wykryty. Wystarczy w tym celu wykonać badanie krwi u matki w kierunku przeciwciał raz na każdy trymestr. Gdy przeciwciała będą wykryte, matka jest objęta kontrolą. Wykonuje się m.in. dopplerowskie badanie USG (oceniające przepływy w tętnicy środkowej mózgu dziecka) – ma ono na celu wykrycie przyspieszonego przepływu w przypadku pojawienia się niedokrwistości. Jeśli w badaniu tym lekarz stwierdzi poważną niedokrwistość, konieczne może okazać się wewnątrzmaciczne przetoczenie krwi. Podaje się wówczas pełnowartościową krew do pępowiny, co ratuje życie dziecka.
28. tydzień ciąży – badania
W 28. tygodniu ciąży należy wykonać kontrolnie badanie ogólne moczu, morfologię krwi, badanie w kierunku HIV oraz HBS. Ponadto do 32. tygodnia należy wykonać badanie USG, w którym lekarz będzie oceniał rozwój płodu i ryzyko ciążowe. Lekarz dokona wszystkich pomiarów i sprawdzi, czy są one prawidłowe dla danego wieku ciążowego. Jeśli dziecko jest zbyt duże, być może podejmie odpowiednie działania, aby tempo wzrostu było w normie.
