Czy atopowym zapaleniem skóry można się zarazić?
Nie – atopowe zapalenie skóry nie jest chorobą zakaźną. Mimo że zmiany i intensywny świąd mogą wzbudzać podejrzenia, że AZS można się zarazić, jest to błędne przekonanie. Nie jest to choroba zakaźna i nie można się nią zarazić przez kontakt ze skórą chorej osoby.
Czy atopowe zapalenie skóry da się wyleczyć?
Atopowe zapalenie skóry to choroba przewlekła. Powodują ją czynniki środowiskowe oraz genetyczne. Niestety nie da się jej całkowicie wyleczyć, ale właściwa pielęgnacja skóry oraz trafne rozpoznanie czynników powodujących zaostrzanie choroby, a następnie trafnie dobrane leczenie, mogą zminimalizować objawy atopowego zapalenia skóry oraz doprowadzić do długotrwałej remisji.
Wraz z wiekiem często dochodzi do samoistnego wyciszenia atopowego zapalenia skóry – ustępują wówczas nieprzyjemne objawy. Wiele osób sądzi wówczas, że AZS zostało wyleczone – jest to błędne myślenie, ponieważ atopowe zapalenie skóry jest chorobą, która zawsze może nawrócić. Właśnie dlatego tak ważne jest przestrzeganie zasad pielęgnacji skóry atopowej przez całe życie, nawet gdy choroba jest w fazie wyciszenia przez długi okres.
Czy przed nałożeniem emolientu trzeba umyć skórę?
Nie ma potrzeby mycia skóry w celu nałożenia emolientu. Co ważne, osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry powinny unikać kontaktu z wodą, gdyż ta jeszcze bardziej wysusza skórę. Zaleca się, aby kąpiele nie odbywały się codziennie, szczególnie zimą – wystarczy kąpiel 2-3 razy w tygodniu z zastosowaniem emolientu do kąpieli (np. jako emulsja). Ważne jest ponadto, aby po każdej kąpieli aplikować emolient w balsamie na całe ciało – maksymalnie w ciągu 3 minut po wyjściu z wody i na jeszcze wilgotną skórę (lekko osuszamy ją ręcznikiem). Emolient należy nakładać 2 razy dziennie – rano i wieczorem – ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby aplikować go jeszcze w ciągu dnia na bardziej zmienione miejsca (przy aktywnej fazie choroby wskazane jest smarowanie ciała minimum 2-3 razy dziennie).
Czy wszystkie dzieci z atopowym zapaleniem skóry powinny używać emolientów?
Wszystkie osoby, także niemowlęta i małe dzieci, powinny stosować terapię emolientową, jeśli rozpoznano AZS. Stosowanie emolientów to podstawowy element leczenia atopowego zapalenia skóry, bez którego jest ogromne ryzyko nasilenia objawów i gorszego przebiegu choroby.
Czy AZS może występować, mimo że testy alergiczne są ujemne?
Okazuje się, że wykonanie testów alergicznych nie oznacza, że wykluczymy całkowicie atopowe zapalenie skóry – choroba ta może występować, mimo ujemnych wyników z testów alergicznych. Taka sytuacja dotyczy ok. 30% chorych, więc jest to całkiem spore grono.
Jakie jest ryzyko, że dziecko będzie miało AZS?
Jeśli oboje rodziców ma dodatni wywiad atopowy, jest wysokie ryzyko, że dziecko odziedziczy taką predyspozycję do rozwoju atopowego zapalenia skóry – szanse na to wynoszą nawet 70% w takiej sytuacji. Gdy natomiast tylko jeden rodzic ma dodatni wywiad w kierunku atopii, ryzyko, że u dziecka rozwinie się choroba, wynosi ok. 30%.
Czy można zapobiec rozwojowi atopowego zapalenia skóry?
Niestety żadne działania nie zagwarantują, że u dziecka nie dojdzie do rozwoju atopowego zapalenia skóry. Można jednak nieco zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby poprzez wdrożenie odpowiedniej profilaktyki, polegającej na:
-
karmieniu dziecka piersią przynajmniej do ukończenia 6. miesiąca życia,
-
dbając w ciąży o dietę bogatą w warzywa, owoce, ryby,
-
dbając w ciąży o podaż witaminy D3,
-
unikając kontaktu z dymem tytoniowym.
Dawniej sądzono ponadto, że w celu zapobiegania rozwojowi alergii powinno się eliminować potencjalnie alergizujące pokarmy w diecie matki w ciąży i karmiącej piersią – na tzw. zapas. Obecne badania wskazują, że takie postępowanie nie ma racji bytu. Ponadto dowiedziono, że opóźnione wprowadzanie pokarmów potencjalnie alergizujących lub w ogóle brak ich wprowadzania do diety dziecka, może być niekorzystne i nie ma podstaw ku temu, aby tak postępować. Dietę eliminacyjną natomiast powinno się stosować dopiero wtedy, gdy występuje związek między pojawieniem się nasileniem zmian skórnych po spożyciu danego produktu.
Dziecko ma AZS. Czy w domu może być kot lub pies?
W leczeniu atopowego zapalenia skóry lekarze zalecają, aby unikać niektórych klinicznie ważnych alergenów. Sierść zwierząt niestety należy do takich czynników. Przed decyzją posiadania kota lub psa (lub innego zwierzęcia domowego), warto skonsultować ją z lekarzem. Specjalista weźmie pod uwagę np. fakt, czy dziecko jest uczulone na alergeny zwierzęce (sierść, ale też naskórek czy ślina) oraz czy nie ma objawów chorobowych po kontakcie ze zwierzakiem. Powinno się wziąć pod uwagę także to, czy występują choroby współistniejące z AZS, np. astma lub alergiczny nieżyt nosa.
Dobrym pomysłem jest spędzenie czasu ze zwierzakiem podobnego typu zanim zdecydujemy się na posiadanie własnego psa czy kota (np. z kotem krewnych czy sąsiada). W ten sposób będziecie mogli zauważyć ewentualne objawy, np.:
-
kichanie,
-
łzawienie oczu,
-
duszności,
-
kaszel
-
pokrzywka,
-
nasilony świąd skóry,
-
zaostrzenie objawów choroby po kilku/kilkunastu godzinach od kontaktu ze zwierzakiem.
Co ważne, jeśli dziecko ma alergię na roztocza kurzu domowego, ta również może nasilać się, jeśli w domu przebywa zwierzę, gdyż sierść i naskórek zwierząt stanowią rezerwuar roztoczy kurzu domowego.
Czy dziecko z atopowym zapaleniem skóry może chodzić na basen?
Na basenach zwykle dodaje się do wody chlor, który jest środkiem dezynfekcyjnym. Długie kąpiele w takiej wodzie z dodatkiem chloru mogą negatywnie wpłynąć na skórę atopową i dodatkowo ją przesuszyć/podrażnić. Niektórzy rodzice twierdzą jednak, że pójdzie z małym atopikiem na basen powoduje, że zmiany... maleją i jest poprawa stanu skóry. Warto więc samodzielnie spróbować kąpieli w basenie i dokładnie obserwować po tym skórę dziecka. Jeśli zauważymy nowe objawy lub nasilenie zmian, kąpiel w basenie nie służy dziecku, ale jeśli nic się nie zmienia, możemy spróbować uczęszczać na basen częściej. Dla bezpieczeństwa warto jednak pójść na basen, gdzie ma wody chlorowanej, ale za to jest woda solankowa czy termalna – te mogą łagodzić zmiany u niektórych chorych na atopowe zapalenie skóry.
Artykuł powstał na podstawie poradnika z 2021 roku dla osób z atopowym zapaleniem skóry, pod red. dr hab. n. med. Magdaleny Trzeciak (pt. Atopowe zapalenie skóry. Poradnik dla pacjentów i opiekunów).
