Skoki rozwojowe w drugim roku życia dziecka

Skoki rozwojowe – czym są?

Skoki rozwojowe u dzieci to przełomowe momenty, w których dziecko osiąga kamienie milowe w swoim rozwoju. To czas, gdy nagle dziecko uzyskuje jakąś umiejętność lub zaczyna nagle w nowy sposób postrzegać otoczenie i rozumieć zdarzenia. Według tej teorii, dzieci rozwijają się skokowo – nagle przychodzi czas, gdy dziecko intensywnie się rozwija, oswaja z umiejętnością i następnie mija pewien okres do kolejnego skoku rozwojowego. W pierwszym roku życia skoków rozwojowych jest 7. W drugim roku życia dziecko czeka kolejne 3 skoki rozwojowe.

Co potrafi dziecko w 2. roku życia?

W drugim roku życia dziecko już opanowało samodzielne chodzenie, przy czym należy pamiętać, że dzieci o większej wadze czy większym obwodzie główki, mogą zacząć chodzić nieco później. Ponadto szybciej zaczną chodzić dzieci bardziej energiczne, a Maluchy o spokojnym usposobieniu będą bardziej ostrożne.

Dziecko w 2. roku życia nabywa umiejętność wpisana się po schodach, pokazywania palcem, czego chce, mieszania jedzenia łyżką, rzucania piłką, rysowania. Dziecko jest coraz bardziej mobilne i sprytne – a także bardziej precyzyjne. Potrafi np. użyć palca i kciuka, aby chwycić mniejszy przedmiot. Dziecko ok. 1,5 roczku zaczyna wspinać się na meble, próbuje tańczyć w rytm muzyki, schyla się po przedmioty, bawi się w „koci koci łapci”, naśladuje zabawy. Wraz z rozwojem, dziecko nauczy się biegać, a nawet kopać piłkę czy wykonywać proste polecenia. Potrafi klaskać, kucać, podskakiwać, a później pić z kubeczka, posługiwać się łyżką, budować wieże, wkładać klocki do pudełka. Rozwija się także mowa – Malucha zaczyna powtarzać proste słowa, typu „mama”, „nie” itd.

Jak rozpoznać skok rozwojowy w 2. roku życia?

Skoki rozwojowe dają pewne charakterystyczne objawy. Zanim nastąpią, rodzice mogą zaobserwować wyraźne pogorszenie zachowania dziecka. Przede wszystkim mogą pojawić się problemy ze snem, czyli tzw. regres snu – dziecko dotąd śpiące na drzemkach w dzień i przesypiające całą noc, może nagle nie dać się położyć w dzień lub często wybudzać z drzemki, a w nocy będzie domagać się karmienia lub spania z rodzicem w łóżku. Dziecko przed skokiem rozwojowym jest ponadto bardziej marudne, rozdrażnione – ciężko mu dogodzić. Najchętniej cały czas spędzałoby na rękach u mamy i miało 100% jej uwagi. Jest mniej aktywne, częściej płacze, ma mniejszy apetyt i jest bardziej wybredne.

Po czasie pogorszenia zachowania, przychodzi jednak okres, gdy dziecko zyskuje nowe umiejętności i zaczyna się z nimi oswajać. To znak, że mamy do czynienia właśnie ze skokiem rozwojowym. Pogorszenie zachowania wynikało wówczas z intensywnych zmian, jakie dokonywały się w organizmie dziecka (m.in. nowe połączenia w mózgu).

Jak sobie radzić w obliczu skoku rozwojowego?

Dziecko jest w tym czasie bardzo wymagające i rodzice mogą łatwo stracić cierpliwość, szczególnie, że z każdym kolejnym skokiem rozwojowym czas trwania gorszych dni się przedłuża. Warto jednak pamiętać, że ów czas kiedyś się skończy i maluch nauczy się czegoś nowego. Wykażmy się cierpliwością i pamiętajmy, że dla dziecka skok rozwojowy to również trudny czas, gdyż musi przystosować się do nowej sytuacji i nowego postrzegania świata. Starajmy się podejść do trudnych chwil ze spokojem – wyjść nawet na minutę do drugiego pokoju i oddychać głęboko. Można także zająć myśli czymś innym, gdy dziecko wymaga np. długiego usypiania na rękach. Gdy ma problemy ze snem, warto wziąć Maluszka na parę tygodni do własnego łóżka – będzie to ułatwienie zarówno dla dziecka (poczuje się bezpiecznie i będzie miało spokojniejszy sen) i dla mamy, która nie musi w takim układzie wstawać po kilkanaście nawet razy do dziecka w łóżeczku, gdy się przebudza. W momentach wzmożonego płaczu, warto Maluszka często przytulać, uspokajać cichym głosem, zajmować wspólnymi aktywnościami.

Skoki rozwojowe w drugim roku życia dziecka – kalendarz

Według kalendarza skoków rozwojowych, w drugim roku życia dziecko przechodzi 3 skoki w następujących okresach:

• 13-16 miesiąc życia,

• 17-20 miesiąc życia,

• 21-24 miesiąc życia.

Każde dziecko zdobywa poszczególne umiejętności w indywidualnym tempie i w nieco innej kolejności – nie należy zatem w 100% sugerować się tym, co jest zawarte w kalendarzu skoków rozwojowych. Ponadto, po 12. miesiącu życia skoki rozwojowe nie są już tak przełomowe i spektakularne jak w pierwszym roku życia, gdy dziecko po raz pierwszy przewraca się na brzuch i plecy, siada, mówi pierwsze słowa, raczkuje itd. Są to jednak skoki, które mają istotne znaczenie dla całego rozwoju dziecka i postrzegania przez niego otaczającego go świata.

Skok rozwojowy między między 13 a 16 miesiącem życia

Pierwszy skok rozwojowy w drugim roku życia ma u jednych dzieci miejsce około 13 miesiąca, a u innych – nawet w 16 miesiącu życia. Dziecko w tym czasie zdobywa wiele nowych umiejętności.

Podczas tego skoku rozwojowego dziecko ćwiczy samodzielne chodzenie – to jeden z najważniejszych kroków milowych w rozwoju Malucha. Statystyki mówią, że po pierwszych urodzinach potrafi chodzić aż 60% dzieci. Dzieci, które są szczuplejsze i mają mniejszy obwód główki, z reguły szybciej zdobywają tę umiejętność, ponieważ łatwiej im utrzymać równowagę. Szybciej będą również chodzić dzieci o ekspresyjnym temperamencie – szybciej bowiem mają potrzebę chodzenia. Ponadto według danych statystycznych, drugie i trzecie dziecko w rodzinie zwykle chodzi później, niż pierwsze dziecko. Co ciekawe, wysokie dzieci, ze względu na często występującą wiotkość stawów, mogą chodzić później nawet o 6 miesięcy od swoich rówieśników – i nadal jest to norma. Potrzeba jedynie więcej czasu na rozwinięcie siły mięśni, dzięki której ciało może utrzymać równowagę.

Początkowo chód przypomina chód kaczki – dziecko kiwa się i stawia stopy na zewnątrz. Ponadto dziecko, które uczy się chodzi, początkowo staje najpierw w łóżeczku podczas snu. Dziecko, które już zyskało pewność w chodzeniu, szybko pokonuje coraz większe odległości.

Na tym etapie dziecko zdobywa jeszcze inne umiejętności – m.in. z zakresu motoryki małej. Jest ciekawe otoczenia, chce wszystkiego dotknąć i odkrywa, jak wiele może zrobić samo. W związku z tym doskonali swoje umiejętności, takie jak wkładanie klocków do pudełka, posługiwanie się łyżeczką, wkładanie lub ściąganie ubrania. Dziecko potrafi ponadto pokazać, czego w danej chwili potrzebuje, np. wskazuje palcem na zabawkę albo idzie po pudełko z pieluszkami, gdy chce być przewinięte.

Rozwój podczas tego skoku rozwojowego tyczy się również mowy i rozumienia. Okazuje się, że około roczne dziecko mówi kilka wyrazów, ale rozumie aż 70. Z każdym kolejnym miesiącem Maluch uczy się nowych słów – średnio 4-6 na miesiąc. Początkowo są to bardzo proste słowa, które określają przedmiot, osobę lub czynność, np. mama, tata, daj, lala.

Skok rozwojowy między między 17 a 20 miesiącem życia

Dziecko podczas drugiego skoku rozwojowego w drugim roku życia, coraz sprawniej się porusza i zaczyna się np. wspinać na meble czy ciągnąć za sobą samochodzik. Gdy słyszy muzykę, tańczy lub ugina nogi. Gdy zmienia natomiast pozycję z siedzącej na stojącą, najpierw podnosi pośladki do góry i dopiero potem prostuje nogi i tułów. W miarę doskonalenia chodu z kolei, stopy stawia coraz mniej szeroko, a koordynacja ciała jest coraz lepsza.

Niektórzy rodzice zauważają, że na tym etapie dziecko jest nadpobudliwe i potrzebuje ciągłego ruchu – to naturalne w drugim roku życia. Dziecko chłonie bodźce i wciąż uczy się czegoś nowego – odkrywa, ile samo może zrobić i jest to dla niego fascynujące.

Dziecko półtoraroczne potrafi już chodzić i trzymać w ręku zabawkę, a gdy ta spadnie na podłogę, weźmie ją i podniesie się bez podpierania. Odkryje także umiejętność biegania i... chodzenia do tyłu. Początkowo będzie robić to powoli i na wyprostowanych nóżkach, ale z czasem zyska pewność i może odmówić przebywania w wózku na spacerze.

W drugim roku życia Maluch o wiele lepiej naśladuje już proste gesty i słowa, typu „pa-pa”, „buzi-buzi”, „piąteczka”, „tany-tany”. Niektóre dzieci potrafią nawet łączyć słowa w proste zdania, np. „mama daj to”. Często pojawia się także krótkie „nie” - to wstęp do tzw. buntu dwulatka.

Skok rozwojowy między między 21 a 24 miesiącem życia

To ostatni skok rozwojowy w drugim roku życia dziecka. Na tym etapie Maluch doskonali w dalszym ciągu poruszanie się w pozycji pionowej. Dochodzi nauka kucania i odwracania się za siebie, a także podskakiwania czy chodzenia na palcach. Dziecko nie potrafi jednak oceniać wysokości, więc próby te wielokrotnie kończą się upadkiem. Ponadto Maluch doskonali umiejętność biegania, więc coraz częściej będzie biegać, zamiast chodzić.

Niemal dwuletnie dziecko świetnie bawi się zabawkami i naśladuje prace domowe wykonywane przez dorosłych – np. wyciera ściereczką podłogę czy karmi misia lub lalkę. Próbuje samo myć zęby i rączki. Sygnalizuje, gdy chce zrobić siusiu lub kupkę, ale nie zawsze na tyle wcześnie, aby zdążyć z nocnikiem.

Około 20. miesiąca u wielu dzieci pojawia się potrzeba spędzania większej ilości czasu z rodzicami. Maluch może się domagać wspólnych posiłków, wspólnego spania, częstego przytulania. Rozumie jednak, kiedy rodzice mają dla niego czas i czuje się wtedy bezpiecznie.

Na tym etapie dziecko odkrywa swoje ciało, co jest bardzo ważne dla rozwoju. Jest zainteresowane swoimi oczami, nosem, rękoma, brzuchem i wszystkimi innymi częściami ciała. Zaczyna się z tego powodu wszędzie dotykać. Zaczyna również dostrzegać różnice w płci.

Co powinno niepokoić rodziców w zachowaniu dziecka?

Co powinno niepokoić rodziców, gdy dziecko zbliża się do ukończenia 2. roku życia? Przede wszystkim niepokój powinien wzbudzić brak umiejętności chodzenia na tym etapie lub stawianie kroków w sposób niepoprawny, co powoduje potykanie się dziecka. Niepokój może również wzbudzić brak umiejętności chwytania rączkami niewielkich przedmiotów oraz to, że dziecko nie potrafi ułożyć wieży z 3-4 klocków. Powodem do wizyty u specjalisty jest także sytuacja, gdy maluch nie rozumie prostych poleceń oraz nie mówi nawet pojedynczych wyrazów.

Bibliografia

• H. Murkoff, S. Mazel, Drugi rok życia dziecka, Poznań 2016.

• X. Plooij, F. X Plooij, R. Hetty, The Wonder Weeks, 2019.