Jaka maść i krem na łojotokowe zapalenie skóry u dziecka? Przegląd preparatów

Q: Jakie maści, kremy i szampony na łojotokowe zapalenie skóry u dziecka?

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry jest dość czasochłonne, a zmiany nierzadko nawracają. Podstawą jest zawsze terapia miejscowa, czyli stosowanie do codziennej pielęgnacji odpowiednich kremów, maści, szamponów czy lotionów. Dopiero w cięższych przypadkach lekarz zaleca zastosowanie preparatu doustnego. Przy wyborze preparatów miejscowych , warto zwrócić uwagę na to, jakie właściwości ma dana grupa produktów: Maści na łojotokowe zapalenie skóry – zwiększają wchłanianie się składników aktywnych, gdyż silnie wpływają na uwodnienie warstwy rogowej. Z tego względu maści na ŁZS są szczególnie poleca, gdy występują miejsca z nadmiernym rogowaceniem naskórka oraz zauważamy wzmożone zgrubienie czy szorstkość. Kremy na łojotokowe zapalenie skóry – słabiej wchłaniają się w głąb skóry od maści, dlatego sprawdzą się raczej w przypadku łagodniejszych postaci ŁZS. Mają również zastosowanie w łagodzeniu stanów zapalnych, w tym także w leczeniu sączących się zmian. Lotiony – mają działanie powierzchowne – świetnie sprawdzą się w przypadku ciemieniuchy (ŁZS na owłosionej skórze głowy).

Łojotokowe zapalenie skóry to choroba dotykająca osoby w różnym wieku, przy czym niezwykle często spotyka się ją u noworodków i niemowląt. Jak leczyć ją w przypadku dzieci? Jakie maści, kremy czy inne preparaty lecznicze mogą być skuteczne w usuwaniu objawów ŁZS? Jakie składniki kosmetyków są wskazane? Wyjaśniam poniżej.

Łojotokowe zapalenie skóry u dziecka – objawy i przyczyny

Łojotokowe zapalenie skóry to choroba zapalna często występująca u niemowląt i małych dzieci. Objawia się:

rumieniem,
świądem,
łuszczeniem naskórka.

Choroba nasila się szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Objawy dostrzega się najczęściej na owłosionej skórze głowy czy twarzy. Łojotokowe zapalenie skóry można pomylić z łuszczycą, jednak ŁZS w porównaniu do niej, zwykle pojawia się na większym obszarze skóry. Występują także różnice w badaniu histopatologicznym. U niemowląt z reguły występuje jako tzw. ciemieniucha w formie białych lub żółtawych łusek na głowie. W tym przypadku schorzenie zwykle ustępuje samoistnie, ale są przypadki, gdy konieczne jest wdrożenie leczenia – w cięższych postaciach. Niezależnie od przebiegu ŁZS, ważna jest odpowiednia pielęgnacja – dzięki niej szybciej można zwalczyć chorobę i zmniejszyć jej objawy.

Za przyczynę łojotokowego zapalenia skóry u dzieci uznaje się przede wszystkim nadmierną aktywność gruczołów łojowych, ale także występowanie w skórze człowieka lipofilnego drożdżaka – Malassezia furfur. U niektórych osób powoduje on nieswoistą odpowiedź immunologiczną. Przyczyn ŁZS można szukać również w zaburzeniach gospodarki hormonalnej, zanieczyszczeniu powietrza, podrażnieniu skóry czy składnikach produktów kosmetycznych.

Jakie składniki kosmetyków na łojotokowe zapalenie skóry?

Jeżeli łojotokowe zapalenie skóry u dziecka to przede wszystkim ciemieniucha, ważne jest usuwanie łusek oraz strupów – powinno się to wykonywać z użyciem specjalnych preparatów zawierających składniki złuszczające, zmiękczające oraz regenerujące naskórek. Jakie składniki kosmetyków się tutaj sprawdzą? Poleca się m.in.:

kwas salicylowy,
mocznik,
pirytionian cynku,
siarczek selenu,
ketokonazol 2% (na zalecenie lekarza),
glikokortykosteroidy (w przypadku nasilonego swędzenia i stanu zapalnego – na zalecenie lekarza),
oleje roślinne,
gliceryna,
pantenol,
witamina E.

Preparaty na łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt i na ciemieniuchę, dostępne są w wielu postaciach, np. jako oliwki, szampony, maści, kremy, spraye czy płyny. Zanim sięgniemy jednak po taki preparat, warto wypróbować skuteczny, domowy sposób na ciemieniuchę. Wystarczy wmasować oliwę z oliwek w zmienioną chorobowo skórę, odczekać ok. 30 minut, po czym wyczesać łuski za pomocą specjalnej, miękkiej szczoteczki przeznaczonej dla niemowląt. Następnie zaleca się umyć głowę szamponem na ŁZS lub ciemieniuchę.

Jeśli rozwinęło się nadkażenie bakteryjne lub grzybicze, konieczne może okazać się zastosowanie środków o działaniu przeciwgrzybiczym lub przeciwbakteryjnym.

Jakie maści, kremy i szampony na łojotokowe zapalenie skóry u dziecka?

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry jest dość czasochłonne, a zmiany nierzadko nawracają. Podstawą jest zawsze terapia miejscowa, czyli stosowanie do codziennej pielęgnacji odpowiednich kremów, maści, szamponów czy lotionów. Dopiero w cięższych przypadkach lekarz zaleca zastosowanie preparatu doustnego. Przy wyborze preparatów miejscowych, warto zwrócić uwagę na to, jakie właściwości ma dana grupa produktów:

Maści na łojotokowe zapalenie skóry – zwiększają wchłanianie się składników aktywnych, gdyż silnie wpływają na uwodnienie warstwy rogowej. Z tego względu maści na ŁZS są szczególnie poleca, gdy występują miejsca z nadmiernym rogowaceniem naskórka oraz zauważamy wzmożone zgrubienie czy szorstkość.
Kremy na łojotokowe zapalenie skóry – słabiej wchłaniają się w głąb skóry od maści, dlatego sprawdzą się raczej w przypadku łagodniejszych postaci ŁZS. Mają również zastosowanie w łagodzeniu stanów zapalnych, w tym także w leczeniu sączących się zmian.
Lotiony – mają działanie powierzchowne – świetnie sprawdzą się w przypadku ciemieniuchy (ŁZS na owłosionej skórze głowy).

Jakie konkretnie kremy, maści czy szampony stosuje się na łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt i małych dzieci? Wśród dostępnych preparatów o dobrych opiniach można wymienić:

Szampony lecznicze zawierające m.in. substancje przeciwgrzybicze (np. ketokonazol), pirokton olaminy czy siarczek selenu. Dobre opinie zbierają takie szampony, jak Oliprox, Mustela, Oilan. Dla starszych dostępne są natomiast takie szampony, jak Nizoral, Zoxin-med czy Octopirox.
Maści oraz kremy przeciwgrzybicze z ketokonazolem, klimazolem lub piroktonem olaminy (np. Oliprox).
Kremy uzupełniające poziom lipidów (np. Emotopic, Lipikar, Bioderma ABCDerm).
Preparaty o działaniu keratolitycznym, zawierające kwas salicylowy i mocznik (np. Emotopic, Emolium Dermocare).
Inne preparaty na łojotokowe zapalenie skóry: olejek z drzewa herbacianego, dziegcie, emolienty, witamina E, pantenol, alantoina, kwas mlekowy. Takie substancje znajdziemy w wielu preparatach na ciemieniuchę dla niemowląt, m.in. Momme, Lipikar, Oilan, Babycap, Emotopic, Mustela, Emolium, Ziajka).

W przypadku, gdy łojotokowe zapalenie skóry u dziecka jest bardzo silne i wyżej opisane metody nie przynoszą skutku, lekarz może zalecić zastosowanie przez krótki czas leków miejscowych o działaniu przeciwzapalnym, takich jak glikokortykosteroidy (np. hydrokortyzon, deksametazon, metyloprednizolon, acetonid fluocynolonu). Jeśli preparaty miejscowe nadal są nieskuteczne, należy rozważyć terapię doustnymi lekami przeciwgrzybiczymi, przy czym w przypadku dzieci jest to konieczne niezwykle rzadko.

Bibliografia

Gary W. Clark, Sara M. Pope, Khalid A. Jaboori, Diagnosis and treatment of seborrheic dermatitis, American Family Physician, 2015; 91 (3): 185–190.
C. Dessinioti, A. Katsambas, Seborrheic dermatitis: Etiology, risk factors, and treatments: Facts and controversies, Clinics in Dermatology, Volume 31, Issue 4, July–August 2013, Pages 343-351.
A. Kaszuba, M. Pastuszka, A.Kaszuba, Miejscowe glikokortykosteroidy w leczeniu chorób skóry — zalecane standardy postępowania, Klinika Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.