Ząbkowanie u niemowląt
Ząbkowanie to pojawianie się pierwszych ząbków u Maluszka - te zaczynają wyrzynać się od ok. 6. miesiąca życia, przy czym w może się zdarzyć, że pierwszy ząbek zacznie wychodzić już w czwartym miesiącu życia lub dopiero po upływie siódmego. Koniec ząbkowania jest najczęściej datowany na 30-36 miesiąc.
Ząbkowanie to trudny okres - powoduje wiele dolegliwości, ale każdy przypadek przebiega nieco inaczej. Są dzieci, które nie przechodzą tego procesu zbyt boleśnie, z kolei inne odczuwają duży dyskomfort, co wiąże się z częstszym domaganiem się piersi czy smoczka. Inne dzieci natomiast będą miały gorszy apetyt, podwyższoną temperaturę, a jeszcze inne - katar. I na ostatnim objawie skupimy się w niniejszym artykule. Czy katar u niemowlaka może mieć w ogóle związek z ząbkowaniem i jest jego objawem? Czy powinien być powodem do niepokoju? W tym temacie jest wiele niewiadomych. Jako świeżo upieczona mama, nie raz słyszałam, że córka może mieć katar, bo wychodzą jej ząbki. Taki związek wydawał mi się dziwny, bo co układ oddechowy ma do układu kostnego? Zwłaszcza, że mówiono mi np. o katarze występującym przy wyrzynaniu się szczególnie czwórek, bo dochodzi rzekomo do ucisku struktur połączonych z nosem... Czy jest w tym choć ziarnko prawdy? Wyjaśniam poniżej.
Czy katar u niemowlaka jest objawem ząbkowania?
Okazuje się, że nie - nie ma naukowo potwierdzonego związku między ząbkowaniem u dzieci a katarem - mimo że wielu rodziców spotyka się z takim zjawiskiem. Liczne badania wykazują przeróżne objawy ząbkowania, np. gorączkę, kaszel, katar czy biegunkę, ale żadne z nich nie potwierdziły, by były to typowe objawy ząbkowania (N. Torlińska-Walkowiak, A. Rataj-Kulmacz, Wyrzynanie się zębów mlecznych – symptomy towarzyszące czy przypadkowe współistnienie w czasie?, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2013, 9 (3), p. 272–275). Dlaczego zatem występują podczas tego procesu? W środowisku naukowym mówi się o nich jako objawach towarzyszących, którym źródłem są inne dolegliwości, ale z drugiej strony niektórzy eksperci nie zaprzeczają możliwości występowania takiej zależności. Niemniej jednak przypisywanie występujących objawów wyłącznie ząbkowaniu, bez weryfikacji, czy istnieje inne ich źródło, jest błędne. Lepiej dmuchać na zimne i gdy występują objawy takie, jak katar przy ząbkowaniu, udać się do pediatry i sprawdzić, czy w organizmie nie rozwija się ogólnoustrojowa infekcja. Zatem w takiej sytuacji konieczna będzie wizyta u lekarza, która rozwieje wątpliwości, czy występuje katar od zębów i objawy towarzyszące są związane z wyrzynaniem się mleczaka, czy też niepokojące objawy, takie jak gorączka przy ząbkowaniu (temperatura powyżej 38 st. C) wskazują na charakterystyczne dla przebiegu infekcji (grypa, przeziębienie, infekcja wywołana koronawirusem itd.)
Katar w czasie ząbkowania - dlaczego występuje?
Skąd zatem występowanie kataru podczas ząbkowania? Przyczyn kataru jest wiele, a podczas ząbkowania organizm dziecka jest osłabiony oraz o wiele bardziej podatny na różnego rodzaju infekcje. Dlaczego? Po pierwsze, w czasie ząbkowania Maluchy wkładają do buzi wszystko, co spotkają na swojej drodze - a na przedmiotach gromadzą się patogenne drobnoustroje. Po drugie, gdy ząbek się wyrzyna, może rozwijać się stan zapalny, co sprzyja łapaniu infekcji. Podobnie przebicie się ząbka sprawia, że błona śluzowa jest uszkodzona, przez co chwilowo drobnoustroje mają ułatwione zadanie, by wniknąć do organizmu. Dodatkowo organizm niemowlaka nie ma jeszcze w pełni wykształconych mechanizmów obronnych, dlatego nawet błahy powód może spowodować rozwój ogólnoustrojowej infekcji z katarem. Dzieje się tak również z charakterystycznej budowy dróg oddechowych niemowląt, ułatwiające rozwój infekcji.
Inny powód kataru podczas ząbkowania, może być związany z tym, że dziecko w tym czasie częściej płacze i krzyczy. Podczas płaczu część łez wyparowuje, inne spływają po policzkach lub przechodzą przez przewód nosowo-łzowy. W efekcie łzy mieszają si ze śluzem i dochodzi do rozwoju kataru.
Rodzice bardzo często niestety błędnie przypisują ząbkowaniu wiele dolegliwości, także katar. Jak jednak wykazano w badaniach (Swann I.: Teething complications, a persisting misconception. Postgrad. Med. J. 1979; 55: 24–25) na grupie 50 ząbkujących dzieci, w czasie ząbkowania zdiagnozowano u wielu z nich takie zaburzenia, jak zapalenie gardła, oskrzeli, ucha czy opon mózgowych. Nie warto zatem samodzielnie diagnozować Malucha, tylko udać się do specjalisty w celu postawienia właściwej diagnozy i podjęcia leczenia.
Katar a ząbkowanie - opinie lekarzy
Zobaczmy jeszcze, co na temat związku ząbkowania z katarem mówią lekarze. Przejrzałam kilka źródeł, a poniższe cytaty najlepiej oddają większość opinii zamieszczanych w tym temacie przez specjalistów.
Źródło: Medycyna Praktyczna
Nie potwierdzono związku pomiędzy ząbkowaniem a występowaniem infekcji dróg oddechowych. W codziennej praktyce lekarskiej jednak, często spotyka się katar, kaszel, stan podgorączkowy czy gorączkę u ząbkujących dzieci. Tłumaczy się to tym, że stosunkowo długi okres ząbkowania u dzieci pokrywa się, ze zwiększonym ryzykiem zapadalności na choroby infekcyjne. Małe dzieci częściej chorują ze względu na niedoskonałe jeszcze mechanizmy odpornościowe, a także przez budowę dróg oddechowych ułatwiającą rozwój infekcji (im mniejsze dziecko, tym węższe i krótsze drogi oddechowe). Ponadto ząbkujące dzieci chętnie wkładają rączki lub przedmioty, na których mogą znajdować się chorobotwórcze wirusy czy bakterie do buzi - lek. med. Katarzyna Jamruszkiewicz, specjalista medycyny rodzinnej.
Źródło: Znany Lekarz
Witam, Tak, katar i inne (nienasilone) objawy, takie jak stan podgorączkowy czy niepokój dziecka, mogą towarzyszyć ząbkowaniu. Jeśli jednak objawy te zaczną się nasilać np. dołączy się kaszel, wysypka lub wzrośnie temperatura ciała, należy bezwzględnie zbadać dziecko. Odróżnienie objawów towarzyszących ząbkowaniu jest zawsze niepewne, opieramy się więc na ich nasileniu i długości trwania - lek. Krzysztof Kowalczyk, lekarz rodzinny, pediatra, internista.
Źródło: Znany Lekarz
W okresie ząbkowania dziecko może mieć trochę słabszą odporność i infekować się wirusem. Samo ząbkowanie nie powoduje kataru - lek. Irena Kagan-Grzesiak, alergolog, alergolog dziecięcy
Katar z przeziębienia czy od ząbkowania?
Jak odróżnić katar spowodowany ząbkowaniem od kataru wynikającego z przeziębienia? Zwykle przy ząbkowaniu jest określany przez rodziców i lekarzy jako przezroczysty, wodnisty katar, podobny do alergicznego. Dodatkowo może rozwinąć się stan podgorączkowy, czyli temperatura do ok. 37,5 st. C. Inne objawy towarzyszące to: brak apetytu, lekki kaszel powodowany przez spływającą wydzielinę po tylnej ścianie gardła, rozdrażnienie i płaczliwość.
Jeśli katar jest spowodowany natomiast infekcją, zwykle po kilku dniach przybiera żółty lub zielonkawy kolor. Jest o wiele gęstszy i nie "leje się" z nosa, jak woda - wydzielina z nosa nie jest już wodnista i przezroczysta. Towarzyszą mu objawy infekcji, takie jak podwyższona temperatura przekraczająca 37,5 st. C. Mogą także wystąpić inne objawy przeziębienia, takie jak zaczerwienione i bolące gardło, suchy kaszel (z czasem może stać się mokry), niepokój i rozdrażnienie.
Ile trwa katar przy ząbkowaniu?
Wodnisty katar przy ząbkowaniu to dolegliwość, która może rozwinąć się zarówno na początku wyrzynania się ząbka, jak i pod koniec. Ile zatem trwa katar przy ząbkowaniu? Zwykle utrzymuje się on zaledwie kilka dni, początkowo w postaci wodnistej i z czasem gęstszej, a kończy się wraz z pojawieniem ząbka (wówczas szybko samoistnie ustępuje).
Katar i kaszel przy ząbkowaniu?
katar przy ząbkowaniu może się jak najbardziej pojawić, ale jak wskazują wyżej opisane informacje, jest on objawem towarzyszącym ząbkowaniu, którego źródłem może być inna przyczyna, a nie objawem typowym tego procesu. Katar nie wskazuje zatem jednoznacznie na ząbkowanie. Podobnie jest z kaszlem - ten może się pojawić przy katarze, gdy wodnista wydzielina spływa po tylnej ścianie gardła. Co więcej, przy ząbkowaniu maluch obficie się ślini i może nie radzić sobie dobrze z jej połykaniem, przez co część śliny spływa po tylnej ścianie gardła, powodując podrażnienie i kaszel.Kaszel może również wystąpić jako objaw towarzyszący, wynikający z osłabienia organizmu Malucha podczas ząbkowania i świadczy wówczas o infekcji. Warto zatem sprawdzić, że przy kaszlu występuje również przekrwienie błony śluzowej nosa - taki objaw wskazuje na przeziębienie lub grypę.
Sposoby na katar przy ząbkowaniu
Samo ząbkowanie jest trudne dla dziecka, gdyż powoduje ból i dyskomfort. Gdy do tego dochodzi jeszcze katar, złe samopoczucie Malucha murowane. Z pewnością warto pochylić się na metodami, które nieco pozwolą pomóc dziecku i poprawią komfort podczas tego trudnego okresu - to głównie bezpieczne, domowe sposoby. Jeśli jest mowa o katarze, przede wszystkim istotna jest pomoc w jego oczyszczaniu. Zatkany nos utrudnia jedzenie, oddychanie czy spanie, a dodatkowo spływająca wydzielina może pobudzać ośrodek kaszlu. Należy zatem skupić się, aby katar wyciągać, np. za pomocą aspiratora elektrycznego, ręcznego lub do odkurzacza. Można też robić inhalacje z soli fizjologicznej, aby dodatkowo nawilżyć błony śluzowe i ułatwić naturalne usuwanie kataru (jeśli dodatkowo zastosujemy zamiast maseczki ustnik do nebulizatora, nawilżymy błony śluzowe dziąseł, które w momencie wyrzynania się ząbka są podrażnione). Katar łatwiej usuniemy, stosując także spraye izotoniczne do nosa lub ampułkę soli fizjologicznej.
Jak wspomniałam, katar może powodować kaszel u dziecka, dlatego na drzemki czy sen nocny, staraj się układać Malucha na brzuszku - dzięki temu wydzielina będzie samoistnie wypływała na zewnątrz. W dzień natomiast staraj się nosić dziecko w pozycji pionowej, ponieważ zmniejszysz wtedy ryzyko spływania wydzieliny do gardła - a co za tym idzie, jest też mniejsze ryzyko, że pojawi się uporczywy kaszel.
Innym, dobrym sposobem na katar przy ząbkowaniu jest wyjście na spacer, o ile nie ma ku temu przeciwwskazań (np. gorączka). Świeże powietrze świetnie obkurcza błony śluzowe, co ułatwia oddychanie -zwłaszcza chłodne powietrze.
FAQ
Jaki katar jest przy ząbkowaniu?
Najczęściej przy ząbkowaniu pojawia się przezroczysty, lejący się katar, który po kilku dniach gęstnieje, natomiast gdy ząbek się wyrżnie, katar powinien samoistnie ustąpić. Warto jednak pamiętać, że katar nie jest typowym objawem ząbkowania potwierdzonym w badaniach naukowych, tylko objawem towarzyszącym, wskazującym być może na inne dolegliwości.
Ile trwa katar przy ząbkowaniu?
Katar przy ząbkowaniu może trwać kilka dni, a jego długość zależy przede wszystkim od tego, czy wynika z infekcji czy z samego ząbkowania. Na długość trwania kataru przy ząbkowaniu wpływa także odpowiednia toaleta nosa czy inhalacje oraz odporność dziecka.
Jakie są objawy ząbkowania u dzieci?
Według licznych badań naukowych nie ma konkretnych objawów związanych typowo z ząbkowaniem, a jedynie występują objawy towarzyszące, których przyczyną mogą być inne źródła niż ząbkowanie. Wśród takich objawów wymienia się: dziecko staje się marudne, występuje stan podgorączkowy, brak apetytu, katar, biegunka. Dziecko obficie się ślini i może mieć kłopoty ze snem, zaburzenia ssania, symptom ogólne i miejscowe (np. zmiany skórne). Maluchy często wkładają przedmioty do buzi.
