Czwarty skok rozwojowy: nowe umiejętności, zmiany, objawy

Czym są skoki rozwojowe?

Skoki rozwojowe to okresy, w których dziecko nagle zdobywa nowe umiejętności, a w jego organizmie zachodzi wiele zmian. Jest to teoria, która jeszcze nie ma jednoznacznego potwierdzenia w nauce, ale potwierdzają ją tysiące opinii rodziców – ja również uważam, że ma ona rację bytu.

Skok rozwojowy polega na tym, że dziecko w ciągu kilku dni nabywa nowych umiejętności, których jeszcze przed chwilą nie potrafiło wykonać. Jest to czas gwałtownych zmian wpływających na odczuwanie wrażeń przez Maluszka i odbieranie bodźców ze świata zewnętrznego. Przez natłok informacji i bodźców, a także w obliczu nowych umiejętności, dzieci w okresie skoków rozwojowych przeżywają np. regres snu, chcą być ciągle noszone, dużo płaczą, czują się zaniepokojone i mają stres na wysokim poziomie. Bardzo ważne jest, aby rodzice rozumieli, co dzieje się z ich dzieckiem, aby skutecznie pomóc mu w tym trudnym czasie – i sobie również. O wiele łatwiej jest bowiem przetrwać kilka dni, gdy dziecko cały czas chce być na rękach, dużo płacze i ma problemy ze snem, gdy wiemy, że to wszystko służy rozwojowi i za chwilę minie.

Czwarty skok rozwojowy – czwarty miesiąc

Przed ukończeniem 4. miesiąca życia dzieci przechodzą 4. skok rozwojowy (następuje on między 14. a 19. tygodniem życia). Niestety ten skok jest już dłuższy od poprzednich i kryzysowy czas może wydłużyć się nawet do 5-6 tygodni.

Podczas czwartego skoku rozwojowego dziecko przechodzi wiele zmian pod względem neurologicznym. Procesy te są bardzo skomplikowane – bardziej niż sam rozwój fizyczny. Teraz dziecko zaczyna rozumieć, że niektóre zdarzenia dzieją się z jego inicjatywy. Na przykład rozumie, że może sięgnąć po zabawkę, obrócić ją i odłożyć z powrotem. Jest to dla niego zadziwiające i może początkowo budzić... niepokój.

Jak rozpoznać czwarty skok rozwojowy? Oznaki

Dziecko może być zaniepokojone toczącymi się zmianami w jego organizmie. Może stać się płaczliwe, nawet jeśli wcześniej było „aniołkiem”. Kryzys daje też inne objawy, np.:

• brak apetytu lub wzmożone domaganie się piersi,

• nagłe zmiany nastroju – od płaczu po śmiech w ciągu nawet minuty,

• strach przed obcymi ludźmi i denerwowanie się na ich widok,

• domaganie się uwagi od rodziców,

• problemy ze snem i z zasypianiem – samo usypianie trwa znacznie dłużej niż zwykle i mogą przestać działać dotychczas stosowane metody (np. szum czy usypianie w wózku), a gdy już Maluszek zaśnie, może często wybudzać się w nocy z płaczem, szukając Mamy,

• częste domaganie się noszenia i kołysania,

• domaganie się rozrywki – czasami nie wystarczy już dziecku samo wtulenie się w Mamę, aby się uspokoić i lepiej przeżyć ten trudny okres – zaczyna się domagać rozrywki i może być niezadowolone nawet jeśli jest noszone 24h/dobę.

Co może pomóc podczas tego skoku rozwojowego?

Jak wspomniałam wyżej, na tym etapie być może nie wystarczy już samo przytulanie, noszenie i kołysanie – konieczne może być zapewnianie różnych rozrywek dziecku i odwracanie jego uwagi, gdy płacze. Obserwuj zatem Malucha i odpowiadaj na jego reakcje. Jeśli widzisz oznaki niezadowolenia, gdy leży na macie, zainteresuj go czymś innym – książeczką, interaktywną zabawką ze światełkami, grzechotką lub weź na ręce i rób śmieszne miny. Możesz też zmieniać otoczenie – raz niech dziecko bawi się na macie edukacyjnej, a raz np. w łóżeczku, gdzie zawieszona jest karuzela. Dobrym pomysłem może być pójście na spacer. Niektóre mamy na tym etapie próbują pionowych pozycji w chuście, zamiast wożenia dziecka w wózku na spacerze – Maluch na pewno zainteresuje się otaczającą go przyrodą!

Podczas skoku rozwojowego mogą wystąpić problemy z karmieniem. Dziecko może nie mieć apetytu i odmawiać piersi lub butelki. Nie przejmuj się, że dziecku nie odpowiada Twój pokarm – okres ten minie i nie jest to kwestia smaku, ale ogromnych zmian, które właśnie toczą się w organizmie Maluszka. Cierpliwie kontynuuj zatem karmienie i często proponuj butelkę lub pierś.

Dziecko nadal dąży do tego, aby mieć jak najbliższy kontakt z rodzicami. Nie zawsze jest to łatwe, ale cały czas pamiętajcie, że trudny okres nie trwa długi i za chwilę wszystko wróci do normy. Zapewnijcie więc Maluchowi tyle bliskości, ile potrzebuje. Umocnicie tym samym więź z dzieckiem i sprawicie, że łatwiej będzie mu przetrwać ten ciężki czas.

Co zrobić, żeby dziecko lepiej spało podczas skoku rozwojowego?

Podczas skoku rozwojowego wiele dzieci ma problem z zasypianiem i ze snem. Często się budzą i nie potrafią później ponownie zasnąć. Wieczorne usypianie natomiast trwa o wiele dłużej, niż zwykle. Zwiększa się ponadto liczba nocnych karmień, a emocjonalne pobudzenie sprawia, że dzieci budzą się bardzo wcześnie nad ranem. Co zrobić w takiej sytuacji?

Nie ma jednej recepty, ale za to jest wiele tipów. ;) Przede wszystkim zachowaj SPOKÓJ. Wiem, nie jest to łatwe, ale sama przez to przechodziłam i dzisiaj mogę powiedzieć, że zachowanie spokoju jest najlepszym sposobem na uspokajanie dziecka i usypianie go. Zawsze sobie powtarzam w czasie kryzysu, że gdy dziecko jest niespokojne, szuka bezpiecznej wyspy, dzięki której może spokojnie spać i nie martwić się. Tą wyspą jest dla niego rodzic. Gdy tylko poczuje, że ta potrzeba jest spełniona, na pewno będzie mu łatwiej zasnąć.

Ponadto aby ułatwić zasypianie i wspomóc sen dziecka, istotne jest, aby zbytnio nie obciążać Malucha emocjonalnie w ciągu dnia. Ograniczcie bodźce do minimum. Nie stosujcie zbyt wielu grających czy świecących zabawek w okresie skoku rozwojowego. Dodatkowo przed snem – na 2-3 godziny – powoli wyciszajcie dziecko, przygaszając światła czy wyłączając już muzykę.

Gdy dziecko budzi się w nocy i chce już wstawać – bawi się, jest bardzo pobudzone – bardzo cichym szeptem mówcie, że jest noc i że trzeba spać. Nie zapalcie żadnych świateł. Starajcie się mówić, jak najmniej. Unikajcie też sytuacji, że po nieprzespanej nocy dziecko bardzo dużo śpi w dzień – odbije się to na kolejnej nocy w postaci częstych pobudek i krótszego snu.

Czwarty skok rozwojowy – jakie nowe umiejętności się pojawiają?

Niektóre dzieci po tym skoku rozwojowym potrafią już przewracać się samodzielnie na brzuch lub próbują pełzać. Doskonalą ponadto umiejętności posługiwania się zabawkami i bardziej świadomie podchodzą do otaczającej ich rzeczywistości. Częściowo już rozumieją, że mogą wywierać wpływ na otaczające je przedmioty, co wykorzystują.

Dziecko zaczyna ponadto wydawać różne dźwięki. Jest to nieco bardziej zaawansowane gaworzenie – o większym stopniu złożoności. Dźwięki są łączone w ciągi, np. mamamama, babababa – na razie nie jest to świadome mówienie, ale raczej zabawa głosem.

Maluch ponadto świadomie powtarza jakieś sekwencje, aby uzyskać dany efekt. Na przykład upuszcza świadomie zabawkę, bo już wie, że mama ją za chwilę podniesie, albo potrząsa grzechotką, bo wie, że ta wyda dźwięk.

Jakie umiejętności zdobywa dziecko po czwartym skoku rozwojowym? Możemy podsumować je następująco:

• potrafi się przekręcić z pleców na brzuch,

• próbuje się przemieszczać – raczkować,

• podpiera się stabilniej na rękach,

• podnosi tułów,

• przekłada zabawki z ręki do ręki,

• świadomie bawi się zabawkami,

• reaguje na swoje imię,

• reaguje na swoje odbicie w lustrze,

• wyraźniej pokazuje swoją wolę – np. wyciąga rączki do góry, gdy chce do mamy na ręce, albo odpycha butelkę, gdy jest najedzone.