Czym są wody płodowe i jaką pełnią funkcję?
Wody płodowe, inaczej zwane płynem owodniowym, to przejrzysta ciecz wypełniająca worek owodniowy, w którym rozwija się dziecko. Pełnią one niezwykle istotną funkcję w czasie trwania ciąży. Chronią maleństwo przed ewentualnymi urazami oraz zapewniają mu odpowiednią temperaturę i wilgotność. Dodatkowo zabezpieczają pępowinę przed uciskiem, co uniemożliwia niedotlenienie płodu. Płyn owodniowy zapewnia również prawidłowy rozwój układu pokarmowego i oddechowego dziecka, ponieważ jest przez niego połykany, a następnie wydalany.
Po pierwsze: właściwie rozpoznaj odejście wód płodowych
Pęknięcie worka owodniowego i odejście wód płodowych może przybierać różne formy. Niektóre kobiety odczuwają nagłe – dość trudne do opisania i porównania z innym uczuciem – pęknięcie, po którym następuje gwałtowny wypływ płynu. Inne mogą zauważyć jedynie stopniowe sączenie się wód, co można pomylić z problemem nietrzymania moczu. Płyn owodniowy jest zazwyczaj bezbarwny, lekko żółtawy lub lekko podbarwiony krwią, a jego wyciek nasila się podczas zmiany pozycji ciała na stojącą. W przeciwieństwie do upławów czy moczu, wody płodowe mają delikatny, lekko słodkawy zapach.
Po drugie: zwróć uwagę na kolor wód płodowych
Prawidłowy płyn owodniowy jest zazwyczaj przejrzysty albo ma lekko różowe lub żółtawe zabarwienie. Jego zmieniona barwa może świadczyć o stanie dziecka. Zielone wody płodowe są najczęściej spowodowane wydaleniem przez płód pierwszego stolca, zwanego smółką. Może to być sygnał, że maluszek znajduje się w stresie, np. z powodu niedotlenienia. Z kolei wody o brązowym lub krwistym zabarwieniu mogą wskazywać na poważniejsze problemy – np. odklejenie łożyska – i wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Po trzecie: nie czekaj na pojawienie się akcji skurczowej
Podczas zajęć w ramach szkoły rodzenia przyszłe mamy dowiadują się, że charakterystycznym objawem rozpoczynającej się akcji porodowej są regularne skurcze macicy. Choć odejście wód płodowych często zwiastuje nadchodzący poród, nie zawsze od razu rozpoczyna się akcja porodowa. U około 2/3 kobiet skurcze pojawiają się dopiero w ciągu 24 godzin od pęknięcia worka owodniowego, dlatego nie warto czekać na rozpoczęcie czynności skurczowej, tylko należy od razu udać się do szpitala. Brak skurczów i opóźnienie akcji porodowej zwiększa ryzyko powikłań u matki i dziecka. Dlatego lekarze najczęściej podejmują decyzję o przeprowadzeniu indukcji porodu.
Po czwarte: jedź do szpitala
Niezależnie od tego, czy wody płodowe odpłynęły z towarzyszącymi skurczami czy bez nich, należy jak najszybciej udać się do szpitala. Już samo pęknięcie worka owodniowego zwiększa ryzyko infekcji, ponieważ płyn owodniowy stanowi barierę ochronną dla dziecka. Im dłuższy czas mija od momentu odpłynięcia wód do porodu, tym większe jest to zagrożenie. Dlatego w takiej sytuacji lekarze najczęściej decydują się na wywołanie porodu, aby zapobiec powikłaniom.
Jeśli wody płodowe odpłyną znacznie wcześniej przed terminem porodu, konieczna jest natychmiastowa hospitalizacja. Lekarz podejmie działania mające na celu opóźnienie porodu do momentu, gdy dziecko będzie bardziej dojrzałe. Może to być m.in. podanie steroidów przyspieszających dojrzewanie płuc lub antybiotyków zapobiegających infekcjom. W niektórych przypadkach konieczne bywa również zastosowanie leków hamujących skurcze macicy. Ścisła obserwacja stanu matki i płodu pozwoli na podjęcie właściwych decyzji co do dalszego postępowania.
Zazwyczaj zaleca się, aby po odejściu wód płodowych udać się do szpitala w ciągu maksymalnie 6 godzin. Jednakże w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, takich jak silne krwawienie, gorączka, ból brzucha, zmniejszenie intensywności ruchów dziecka, należy natychmiast wezwać pogotowie.
