Czym jest trądzik niemowlęcy?
Trądzik niemowlęcy (acne neonatorum) to zmiany skórne w postaci wykwitów oraz krostek, które pojawiają się u noworodków i niemowląt. Zwykle do jego rozwoju dochodzi 3-4 tygodnie po porodzie, a zmiany mogą utrzymywać się na skórze nawet do 16. miesiąca życia. Niekiedy pierwsze zmiany widać tuż po porodzie. W przypadku, gdy dziecko nie ukończyło 1. miesiąca życia, mówimy o trądziku noworodkowym, natomiast po 1. miesiącu mamy do czynienia z trądzikiem niemowlęcym. Trądzik niemowlęcy na ogół ma łagodny charakter i dolegliwości mogą ustąpić samoistnie, ale nieodpowiednia higiena skóry może spowodować u dziecka podrażnienia oraz nieestetyczne blizny.
Trądzik niemowlęcy nie występuje u dzieci powyżej 2. roku życia. Jeśli pojawiają się u takich dzieci krostki czy torbiele, należy szybko zgłosić się do lekarza.
Dlaczego niemowlak ma trądzik? Przyczyny
Naukowcy nie są zgodni co do tego, jakie są konkretne przyczyny zmian skórnych rozwijających się u noworodków u niemowląt. Uznaje się jednak, że za trądzik noworodkowy i niemowlęcy mogą być odpowiedzialne hormony matki, z którymi dziecko ma styczność w życiu prenatalnym, podczas porodu, a także jeśli jest karmione piersią. Do rozwoju trądziku może dojść, według tej teorii, w wyniku podwyższonego stężenia androgenów, które to odpowiedzialne są za rozwój męskich cech. Mimo że poziom tych hormonów u kobiety nie jest zbyt wysoki, istotnie wzrasta w ciąży i wówczas dostają się one także do organizmu dziecka, powodują m.in. nadmierną produkcję łoju po narodzinach. Łój natomiast zatyka pory noworodka i powoduje rozwój zmian skórnych, np. krostek. Jeśli mama karmi piersią, androgeny mogą być w dalszym ciągu przekazywane do organizmu dziecka wraz z mlekiem matki, jeżeli ich stężenie u kobiety jest nadal wysokie.
Poza powyższą teorią, eksperci wskazują jeszcze na inne przyczyny trądziku niemowlęcego:
-
działanie kosmetyków do pielęgnacji skóry (wypryski mogą być reakcją alergiczną na niektóre ze składników zawartych w kosmetykach – należy wówczas zmienić preparaty),
-
obecność drożdży na skórze dziecka (wypryski również mogą być wówczas reakcją alergiczną),
-
przegrzanie (podczas przegrzania organizmu dziecka wzrasta produkcja sebum – a to istotnie przyczynia się do powstawania trądziku, nie tylko u dzieci),
-
działanie detergentów (np. składników proszków do prania – mimo że proszek ma w nazwie hipoalergiczny, nie oznacza to, że gwarantuje brak reakcji alergicznej – należy zatem spróbować prać ubranka niemowlęce w innym proszku),
-
nadużywanie oleistych preparatów w pielęgnacji skóry dziecka (te zatykają pory i powodują rozwój zmian skórnych).
Trądzik niemowlęcy – objawy
Trądzik niemowlęcy zwykle rozwija się u dzieci w 2. tygodniu życia. Zazwyczaj zmiany znikają ok. 3. miesiąca życia, ale niekiedy ustępują dopiero po wielu miesiącach. Trądzik pojawia się u noworodka i niemowlaka na czole, policzkach oraz nosie. Zmiany mają następujące cechy charakterystyczne:
-
są zaskórnikami otwartymi i zamkniętymi, przy czym częściej występują zaskórniki zamknięte,
-
zmiany są białe i drobne,
-
mogą pojawić się także innego rodzaju wykwity, np. czerwone i okrągłe grudki, zmiany ropne w postaci krostek czy nawet torbieli wypełnionych ropą (po nich mogą pozostać blizny).
Istotne jest, aby różnicować trądzik niemowlęcy np. z alergią na białko mleka krowiego lub inną reakcją uczuleniową czy atopowym zapaleniem skóry. Należy zwrócić uwagę, w jakiej sytuacji pojawiły się zmiany, czy wystąpiły nagle, czy dziecko ma dodatkowe objawy – np. bolący brzuszek. Niekiedy z trądzikiem niemowlęcym mylone są także potówki – zatem nie wszystkie krotki u niemowlaka świadczą o trądziku. W wyjątkowych sytuacjach może być konieczna wizyta u endokrynologa dziecięcego, gdyż trądzik może być spowodowany zaburzeniami gospodarki hormonalnej.
Co na trądzik niemowlęcy?
Często w przypadku trądziku niemowlęcego wystarczy odpowiednia higiena i pielęgnacja skóry dziecka, a także odrobina cierpliwości. W czasie, gdy dziecko ma krostki, szczególnie trzeba pamiętać o czynnościach, które mogą przyspieszyć proces gojenia się skóry. Gdy wystąpi trądzik niemowlęcy, warto zastosować poniższe sposoby:
-
używaj delikatnych środków do mycia skóry dziecka,
-
nie stosuj oliwki, mleczka ani innych kosmetyków, które mogłyby zatykać pory i przyczyniać się do rozwoju stanu zapalnego,
-
do kąpieli używaj emolientów lub łagodnego mydła przeznaczonego do pielęgnacji skóry niemowląt od 1. dnia życia,
-
twarz po kąpieli osuszać miękkim ręcznikiem,
-
po karmieniu wycieraj buzię dziecka, aby zawsze była sucha i czysta,
-
nawilżaj skórę dziecka kremem dla niemowląt – gdy jest ona przesuszona, dziecko może drapać się po twarzy, co z kolei powoduje rozwój trądziku i podrażnień,
-
nie stosuj kosmetyków o tłustej konsystencji – wybieraj raczej emulsje, które szybko się wchłaniają,
-
do prania ubranek dziecięcych używaj delikatnego proszku,
-
kupuj ubranka niemowlęce z naturalnych, oddychających materiałów (bawełna, bambus),
-
nie przegrzewaj dziecka – może to nasilać objawy trądziku poprzez wzmaganie produkcji łoju,
-
nie wyciskaj krost – możesz spowodować zakażenie bakteryjne i sprawić, że po trądziku zostaną dziecku blizny.
Jakie maści na trądzik niemowlęcy – czym smarować skórę?
Czym smarować skórę, gdy dziecko ma trądzik niemowlęcy? Jeśli zmiany utrzymują się ponad 6 miesięcy lub są bardzo silne, należy udać się do lekarza. W niektórych przypadkach jest bowiem konieczność zastosowania leku w postaci maści bądź zażywania antybiotyku (lub smarowania maści z antybiotykiem na skórze). Jeśli np. zalecone będzie smarowanie twarzy maścią z antybiotykiem, stosuje się zazwyczaj erytromycynę – poradzi sobie ona z krostkami grudkami. W przypadku silniejszych zmian torbielowatych, podaje się najczęściej izotretinoinę – działa ona przeciwłojotokowo. Niektórzy lekarze zalecają zastosowanie kortykosteroidów – te mają właściwości przeciwzapalne. Czasami poleca się także zastosowanie preparatu z nadtlenkiem benzoilu.
Sposoby na trądzik niemowlęcy
Jeśli trądzik nie ma dużego nasilenia i trwa niezbyt długo (poniżej 6. miesięcy), możemy wypróbować kilka domowych sposobów, zanim zastosujemy maści z antybiotykiem czy innym lekiem. Przede wszystkim zacznij od codziennego przemywania twarzy dziecka (i innych miejsc dotkniętych zmianami) z pomocą ciepłej, przegotowanej wody i jałowego gazika, który od razu wyrzucisz po przetarciu skóry. Przecieranie może dodatkowo stanowić delikatny peeling. Skóry dotkniętej trądzikiem nie wolno natłuszczać ciężkimi kosmetykami – te mogą dodatkowo zatykać pory, przez co oczyszczanie już i tak przytkanych gruczołów łojowych stanie się niemożliwe i trądzik stanie się bardziej nasilony. Lepiej zastosuj lekki kremy nawilżające dla dzieci od 1. dnia życia – zmiękczą naskórek i nawilżą skórę, ale nie zapchają ujść gruczołów łojowych. W przypadku zmiany zapalnej, warto zastosować delikatny krem zawierający w składzie substancje hamujące stan zapalny (np. Dermalibour CICA, Linomag itd. - produktów jest naprawdę dużo do wyboru), ale ważne, aby taki krem aplikować 1-2 razy dziennie, gdyż zwykle ma dość silne działanie i stosowany w nadmiarze może zaszkodzić. Niektórzy polecają zaognione zmiany smarować patyczkiem nasączonym w płynie antyseptycznym (np. Octanisepcie) lub w oleju z drzewa herbacianego. Stany zapalne można smarować również maścią z cynkiem, ale takich maści nie można stosować przewlekle i zbyt często. Należy natomiast unikać kosmetyków, które zawierają w składzie oleje mineralne.
