Kamienie milowe w rozwoju dziecka – czym są i dlaczego warto je monitorować?
Rozwój każdego dziecka przebiega według pewnego schematu – większość maluchów uczy się nowych rzeczy w określonej kolejności i czasie. Wszystkie te umiejętności pogrupowane są w pewne kategorie, zwane obszarami rozwoju. Specjaliści wyróżniają 4 obszary rozwoju niemowlaka i małego dziecka: rozwój emocjonalno-społeczny, rozwój mowy, rozwój motoryki małej oraz motoryki dużej. Najważniejsze umiejętności z każdego z tych obszarów nazywamy kamieniami milowymi w rozwoju dziecka.
Kamienie milowe wyznaczają średni wiek, w którym połowa dzieci osiąga dany poziom rozwoju. Dlatego nie wpadaj w panikę, jeśli zauważysz, że Twój maluch nieznacznie odbiega od tej normy. Każde dziecko rozwija się w swoim tempie, a czas nabywania kolejnych umiejętności zależy m.in. od genów, warunków rodzinnych i otoczenia, w którym dorasta maluch.
Wszelkie tabele kamieni milowych są ważną wskazówką dla pediatrów i innych specjalistów monitorujących rozwój dziecka. Dzięki nim można w porę wyłapać znaczące odchylenia od normy albo stwierdzić, że dziecko rozwija się prawidłowo i harmonijnie.
Rozwój emocjonalno-społeczny dziecka
Ta sfera rozwoju dotyczy głównie sposobu nawiązywania przez dziecko kontaktu z otoczeniem oraz umiejętności wyrażania i regulowania swoich emocji.
-
3. miesiąc
3-miesięczne niemowlę zwykle potrafi utrzymywać kontakt wzrokowy z opiekunem i odwzajemniać uśmiech. Skupia wzrok na twarzach otaczających go osób, zwłaszcza na ich oczach. Lubi też patrzeć na kontrastowe i kolorowe przedmioty. Zaniepokojony maluszek szybko uspokaja się, kiedy znajoma osoba bierze go na ręce lub zaczyna do niego mówić.
-
6. miesiąc
Półroczne dziecko odczuwa strach przed obcymi i zdecydowanie woli towarzystwo znanych mu osób. Z ciekawością dotyka swojego odbicia w lustrze i próbuje „rozmawiać” z nim, gaworząc. Potrafi też potrząsać zabawką oraz uderzać nią np. w podłogę.
-
9. miesiąc
Około 9. miesiąca niemowlę coraz mocniej stara się nawiązać kontakt z otoczeniem – wydaje dźwięki, by zwrócić na siebie uwagę, reaguje na swoje imię oraz patrzy w kierunku wskazanym przez rodzica. Zwykle rozumie już znaczenie słowa „nie” i zatrzymuje się, kiedy je usłyszy.
-
12. miesiąc
Roczny maluch zaczyna dzielić się spostrzeżeniami z opiekunem (tzw. trójkąt uwagi lub wspólne pole uwagi) i „pytać” o przedmioty, pokazując je palcem. Chętnie dzieli się zabawkami lub jedzeniem z innymi dziećmi lub dorosłymi oraz umie wskazać rzecz, którą chce dostać. Rozumie, że niektóre przedmioty wydają dźwięk i chętnie z tego korzysta (uderza łyżeczką w kubek, bawi się cymbałkami).
-
18. miesiąc
Po 18. miesiącu rodzice zwykle muszą mierzyć się z przejawami złości malucha. W zamian jednak dziecko zaczyna wykonywać proste, jednostopniowe polecenia.
-
2 lata
2-latek wkracza w okres buntu i umie dostosować wyrażane przez siebie emocje do sytuacji. Zaczyna rozumieć różnicę pomiędzy „ja” i „ty”, a także wykonywać bardziej złożone polecenia.
-
3 lata
Około 3. roku życia dziecko próbuje bawić się „na niby” – gotuje na zabawkowej kuchni, bada misia. Potrafi też odpowiedzieć na pytanie o swój wiek i płeć. Wyszukuje szczegóły na obrazkach i pokazuje je na prośbę rodzica. Chętnie naśladuje dorosłych np. podczas wykonywania czynności domowych.
Rozwój mowy dziecka – w oczekiwaniu na pierwsze słowo
Rozwój mowy maluszka zaczyna się jeszcze w brzuchu mamy – to tam dziecko słyszy dźwięki dobiegające z otoczenia i głosy swoich rodziców. Po narodzinach kształtowanie tej umiejętności zdecydowanie przyspiesza, a pierwszym jej wyrazem są krzyk i płacz.
-
Pierwszy rok życia
Pierwszy kamień milowy rozwoju mowy malucha to gruchane i głużenie, które pojawiają się ok. 3 miesiąca. Półroczniak potrafi już gaworzyć i głośno się śmiać. Kolejny etap to wypowiadanie dwuwyrazowych sylab. np. pa-pa, ba-ba. W okolicach 1. urodzin niemowlę zwykle posługuje się kilkoma prostymi wyrazami, w tym onomatopejami.
-
18. miesiąc
1,5 roczne dziecko zaczyna łączyć konkretne osoby z ich imionami, a zapytane – potrafi je wskazać. Rozumie też zaimki: moje, mnie i próbuje ich używać.
-
2 lata
Dwulatek umie budować najprostsze zdania, np. złożone z 2 wyrazów. Zwykle są one zrozumiałe tylko dla rodziców, choć czasem dziecko mówi na tyle wyraźnie, że rozumieją je też osoby postronne.
-
3 lata
Przed 3. urodzinami szkrab rozumie funkcje poszczególnych przedmiotów i łączy je z ich nazwami. Potrafi też tworzyć zdania z 3-4 wyrazów, a nawet dłuższe. Na tym etapie jego wypowiedzi są już zrozumiałe dla obcych. Maluch umie opisać, co myśli lub czuje dana osoba i bywa w tym bardzo bezpośredni.
Motoryka duża – od unoszenia głowy do podskoków
Rozwój dużej motoryki polega na nauce kontroli nad wszystkimi większymi partiami ciała. Zaczyna się on od głowy i tułowia; dopiero później przychodzi kolej na ręce i nóżki. Rodzice mogą wspomagać rozwój ruchowy swojego malucha proponując mu różne zabawy i aktywności dostosowane do jego wieku. Sprawdź, jak wspierać nabywanie kolejnych kamieni milowych w rozwoju dziecka: raczkowania, siadania i chodzenia.
-
3. miesiąc
Niemowlę potrafi podpierać się na przedramionach podczas leżenia na brzuszku. Coraz lepiej kontroluje też główkę i potrafi utrzymać ją w górze przez dłuższy czas.
-
6. miesiąc
Półroczniak umie już przekręcać się z brzuszka na plecy oraz z pleców na brzuch. Jeśli posadzi się go z podparciem (np. w krzesełku do karmienia), daje radę utrzymać pozycję. Zwykle nie prezentuje już odruchów noworodkowych lub są one bardzo rzadkie.
-
9. miesiąc
9-miesięczne dziecko podejmuje pierwsze próby podciągania się do pozycji stojącej. Potrafi samo siadać i stabilnie, bez podparcia utrzymać pozycję siedzącą. Zwykle też czołga się na brzuszku lub raczkuje.
-
12. miesiąc
Około 1. urodzin dziecko potrafi chodzić samodzielnie lub trzymane za 1 rękę, a także stać pionowo bez pomocy i podparcia.
-
18. miesiąc
Maluch coraz sprawniej umie chodzić po schodach, początkowo krokiem dostawnym i z pomocą opiekuna.
-
2 lata
Po chodzeniu przychodzi pora na bieganie – dwulatek nie ma z nim większych problemów. Potrafi też jeździć na rowerku biegowym (bez pedałów).
-
3 lata
3-latek zwykle potrafi wchodzić po schodach krokiem naprzemienny oraz wspinać się po meblach. W tym okresie można kupić dziecku rowerek trzykołowy – powinno w mig opanować pedałowanie.
Motoryka mała – precyzyjne ruchy paluszków i dłoni
Motoryka mała obejmuje wszystkie precyzyjne czynności wykonywane przy pomocy rąk i palców. Wymaga sporego skupienia i koncentracji, a jej rozwój jest w dużej mierze uzależniony od motoryki dużej.
-
3. miesiąc
Małe niemowlę prezentuje odruch chwytny. Jego dłonie są w połowie otwarte, dlatego może swobodnie bawić się paluszkami, łącząc rączki w środkowej linii ciała.
-
6. miesiąc
Półroczne dziecko umie przekładać zabawkę z rączki do rączki oraz łapie niewielki przedmiot przy pomocy całej dłoni (chwyt dłoniowy).
-
9. miesiąc
Około 7.-9. miesiąca niemowlę uczy się chwytu nożycowego, czyli łapania przedmiotów 3 paluszkami.
-
12. miesiąc
Czas na ostatni, najbardziej precyzyjny rodzaj chwytu – chwyt pęsetowy, czyli łapanie małego przedmiotu palcem wskazującym i kciukiem. Dziecko potrafi też włożyć klocek do pudełka lub wiaderka.
-
18. miesiąc
Po 18. miesiącu maluch umie bawić się sorterem, dopasowując kształt klocka do odpowiedniego otworu. Bazgrze kredką trzymaną w zaciśniętej dłoni oraz sprawnie buduje wieżę z minimum 3 klocków.
-
2 lata
2-latek umie narysować kredką linię prostą. Rozbudowuje też swoją zabawę klockami – konstruuje wieżę z minimum 6 klocków oraz proste budowle, np. domek lub pociąg.
-
3 lata
Na tym etapie dziecko potrafi tworzyć skomplikowane budowle z klocków – mosty, pojazdy oraz tunele z różnymi detalami. Coraz częściej rysuje też postaci składające się z głowy i jeszcze jednej, dodatkowej części ciała.
Artykuł sponsorowany
