Naturalne metody planowania rodziny a metoda kalendarzykowa

Metody planowania rodziny

NPR, czyli naturalne planowanie rodziny - to sposób na zwiększenie świadomości płodności, a tym samym planowania ciąży. Nie obejmuje przyjmowania hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych ani innych środków hormonalnych. Poniżej zostały omówione metody monitorowania płodności oraz przydatne narzędzia zwiększające dokładność NPR.

Spis treści:

Co to jest NPR?

Jest to przydatne narzędzie dla osób starających się o dziecko, chcących zaplanować współżycie na moment, w którym szanse na zapłodnienie będą najwyższe. Ponadto, jest to również metoda dla par chcących uniknąć ciąży, mimo stosunku bez dodatkowego zabezpieczenia. 

Aby NPR przyniosło zamierzone skutki wymaga zaangażowania w obserwację i analizowanie symptomów, jakie występują w kobiecym ciele.  Określenie dni płodnych nie jest tak proste i przewidywalne jak pokazują to popularne aplikacje monitorujące cykl, bazujące na dacie ostatniego krwawienia menstruacyjnego. 

Na czym to polega?

Metody naturalnego planowania rodziny opierają się na obserwacji i analizie typowo występujących objawów fazy płodnej i niepłodnej cyklu miesiączkowego kobiety. Nie wymagają stosowania żadnych leków.

Jakie istnieją metody naturalnego planowania rodziny?

  • Metoda temperaturowa / termiczna

Podczas stosowania tej metody dokonuje się pomiaru swojej PTC - podstawowej temperatury ciała. Jest to wartość temperatury, którą organizm osiąga po przynajmniej kilku godzinach nieprzerwanego snu, przed wstaniem z łóżka. W wyniku zmian poziomów hormonów PTC jest niższe przed owulacją, wzrasta od 0,2- 0,6˚ C i pozostanie podwyższone po owulacji. To właśnie na tej podstawie określa się dokładną datę wystąpienia owulacji, a więc również dni płodne i niepłodne. Określenie momentu owulacji na podstawie tej metody dokonywane jest ex post - czyli wstecz.

  • Metoda objawowa

Na różnych etapach cyklu miesiączkowego następuje zmiana ilości, koloru i konsystencji śluzu szyjkowego. Metoda ta opiera się na obserwacji tych cech wydzieliny i na ich podstawie określania etapu cyklu menstruacyjnego.

Przez pierwsze dni po krwawieniu pochwa może być sucha, a śluz słabo wyczuwalny. Wzrost poziomu hormonów przed owulacją powoduje pojawienie się lepkiego, białego i kremowego śluzu - oznacza to początek płodnego okresu. Tuż przed owulacją śluz staje się bardziej wilgotny, klarowny i śliski - to moment najwyższej płodności. Kolejno śluz powraca do gęstej i lepkiej postaci i po około 3 dniach znów występuje w małej ilości, to moment kiedy kobieta nie jest już płodna. 

Oceniany śluz powinien pochodzić z wewnątrz pochwy, a najczęściej kobiety oceniają śluz zaobserwowany na bieliźnie. Z tego względu najłatwiej obserwacje śluzu prowadzić jest kobietom, u których wydzielina pojawia się i zanika w odpowiedniej fazie cyklu. Jednak u niektórych kobiet występuje śluz przez cały cykl. W takim wypadku ciężko jest orzec, jakiego dnia jest on płodny lub niepłodny. 

Dodatkowym objawem jest zmiana kształtu lub tekstury samej szyjki macicy. W niepłodnym okresie cyklu jest niska, zamknięta i jędrna. W czasie owulacji jest wysoka, otwarta i miękka. Jednak niewiele kobiet decyduje się na obserwację szyjki macicy ze względu na trudność i brak doświadczenia w tym względzie. 

Obserwacja samego śluzu wymaga bardzo dobrego poznania funkcjonowania swojego ciała. Trudno jest odnieść objawy śluzowe jednej kobiety do objawów innej.

Dlaczego należy unikać stosowania wyłącznie metody kalendarzykowej?

Metoda kalendarzykowa inaczej nazywana metodą rytmu - jest często pierwszym skojarzeniem kiedy jest mowa o metodach naturalnego planowania rodziny. Nie jest to jednak metoda dokładna ani rzetelna. Należy unikać jej wyłącznego stosowania, chcąc zapobiec zapłodnieniu podczas stosunku bez dodatkowego zabezpieczenia. Ponadto, stosowanie jej starając się o dziecko może nie przynieść oczekiwanych rezultatów. 

Aby zrozumieć na czym opiera się metoda kalendarzykowa i dlaczego jest tak wadliwa, poniżej krótko omówiona została zasada jej działania. 

Cykl menstruacyjny kobiety trwa od pierwszego dnia miesiączki do dnia przed rozpoczęciem następnego krwawienia. Średnio wynosi to 28 dni. Podczas owulacji uwalniana jest komórka jajowa z jednego z jajników, ma to miejsce 10 - 16 dni przed miesiączką. Jajeczko żyje tylko przez około 24 godziny po owulacji - to wtedy musi dojść do zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik. Aby zajść w ciążę, należy odbyć stosunek do 2 dni po owulacji lub do 7 dni przed owulacją, ponieważ męskie komórki rozrodcze mogą żyć w ciele kobiety do tygodnia i zapłodnić komórkę jajową zaraz po jej uwolnieniu. 

Na podstawie danych (wpisanych w dedykowanej aplikacji lub w klasycznym kalendarzu) odnośnie daty ostatniego krwawienia menstruacyjnego, długości jego trwania i długości całego cyklu, obliczany jest przybliżony termin wystąpienia kolejnego krwawienia.  Odliczając 14 dni wstecz od przewidywanej kolejnej miesiączki określany jest przewidywany termin owulacji i dni płodnych. Niestety w rzeczywistości nie jest to takie proste. 

Każda kobieta może mieć inną niż średnia długość cyklu i poszczególnych faz: folikularnej i lutealnej. W takiej sytuacji, nawet mimo regularnie występujących krwawień, samo wyliczenie owulacji i dni płodnych może być błędne. Dodatkowo niektóre cykle bywają bezowulacyjne - w takim cyklu nie ma szans na zajście w ciążę, co jest szczególnie istotne dla osób starających się o potomstwo. Stosując wyłącznie metodę kalendarzykową nie jest możliwe stwierdzenie momentu wystąpienia owulacji, a także jej braku lub zaburzeń w przebiegu innych faz cyklu, które przyczyniać się mogą do problemów z płodnością.

Podsumowując wątek metody kalendarzykowej. Nie jest ona wartościowym źródłem informacji na temat płodności i cyklu menstruacyjnego. 

Jaka metoda monitorowania płodności jest najlepsza? 

Najlepszym i najbardziej polecanym rozwiązaniem jest łączenie stosowania metody termicznej oraz objawowej określane jako: metoda objawowo - termiczna. Korzystanie z więcej niż jednej metody pozwala uzyskać lepsze wyobrażenie o tym, co dzieje się w ciele kobiety. 

Dlaczego warto stosować dedykowany termometr owulacyjny?

Termometry owulacyjne zdecydowanie wyróżniają się od klasycznych termometrów większą dokładnością i czułością, ponieważ istotny wzrost temperatury jaki należy odnotować, będący podstawą metody temperaturowej - waha się w przedziale 0,2- 0,6˚ C. Tak delikatne, a jednocześnie ważne zmiany mogą zostać łatwo przeoczone przy zastosowaniu klasycznego termometru. Przede wszystkim dedykowane termometry są dokładniejsze (czasem nawet do 0,05˚C), niektóre z nich odróżniają się wyglądem i zasadą dokonywania pomiaru, tak aby ułatwić stosowanie metody termicznej. Większość z nich przypomina klasyczny termometr, wyposażony czasem w elastyczną końcówkę ułatwiającą pomiar waginalny (ponieważ to właśnie poprzez pomiar wewnętrzny uzyskuje się najdokładniejsze wyniki), jednak największą wadą ich stosowania jest konieczność utrzymania przez kobietę porannej dyscypliny ich używania. Optymalnym wydaje się urządzenie monitorujące PTC przez całą noc. W ten sposób jest pewność uzyskania, prawidłowego (najniższego) oraz niezakłóconego pomiaru PTC, przy jednoczesnym uwolnieniu kobiety od dyscypliny porannej.

Aktualnie prowadzone są prace badawczo - rozwojowe w kierunku takiego urządzenia.

Chcąc śledzić postępy tych prac zachęcamy do śledzenia profilu “Moja Owulacja” na Facebooku oraz Instagramie, oraz strony: https://termometrowulacyjny.pl/ 

Korzyści i wady stosowania NPR

Naturalne planowanie rodziny jest na ogół bezpłatne, nie ma skutków ubocznych, zaprzestanie stosowania może mieć miejsce w każdej chwili i nie będzie miało wpływu na organizm kobiety. Może być stosowane przez każdą kobietę niestosującą terapii hormonalnej w celu zwiększenia szans na ciążę, unikania ciąży lub w celu poznania swojego ciała poprzez obserwację cyklu.

Z drugiej strony wymaga w mniejszym bądź większym stopniu dyscypliny i trzymania się harmonogramu. Może nie być wskazane przy nieregularnych miesiączkach lub podczas karmienia piersią. W trakcie trwania dni płodnych nie zabezpiecza przed zapłodnieniem w przypadku stosunku bez zabezpieczenia. Dodatkowo, metoda ta nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. 

Jednak należy sobie zdać sprawę, że kilkumiesięczna obserwacja cyklu pozwala na rzetelną ocenę zdrowia ginekologicznego kobiety, ułatwia wczesne wykrycie zaburzeń, pozwalając na podjęcie odpowiedniego leczenia. 

Wpis gościnny